ড° বুলজিৎ বুঢ়াগোহাঁই
বিমান যাত্ৰাৰ সুৰক্ষা
আৰু কাৰ্যক্ষমতা বজাই ৰখাত এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন
কৰে৷ তেওঁলোকৰ দায়িত্ব সংঘৰ্ষ ৰোধ কৰাৰ বাহিৰেও তেওঁলোকে বিলম্ব হ্ৰাস কৰে আৰু বিমানবন্দৰৰ
কাৰ্য্যকলাপসমূহ সুচাৰুৰূপে চলাটো নিশ্চিত কৰে৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলৰ
প্ৰধান দায়িত্বসমূহ – তেওঁলোকে ৰাডাৰ, কম্পিউটাৰ
বা দৃশ্যমান তথ্য ব্যৱহাৰ কৰি মাটিত আৰু আকাশত বিমানৰ গতি-প্ৰকৃতি পৰ্যবেক্ষণ কৰে৷
তেওঁলোকে বিমানবন্দৰৰ ৰাণৱে আৰু টেক্সিৱেত সকলো স্থল যাতায়ত পৰিচালনা কৰে৷ তেওঁলোকে
পাইলটসকলক অৱতৰণ আৰু উৰণৰ নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰে৷ তেওঁলোকে প্ৰস্থান কৰা বিমানসমূহ অন্য
যান-বাহন নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰলৈ গটাই দিয়ে আৰু আগমন কৰা বিমানসমূহ নিজৰ দায়িত্ব লয়৷
তেওঁলোকে পাইলটসকলক বতৰৰ পৰিস্থিতি, ৰানৱে বন্ধ, আৰু অন্যান্য গুৰুত্বপূৰ্ণ তথ্যৰ বিষয়ে
অৱগত কৰে৷ জৰুৰীকালীন অৱস্থাত তেওঁলোকে বিমানবন্দৰৰ সঁহাৰি কৰ্মচাৰীসকলক সতৰ্ক কৰে৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলে সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাৰ লগতে বিমানসমূহক সঘনাই নিয়ন্ত্ৰণ
কৰি বিলম্ব হ্ৰাস কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে৷ উৰণ আৰু অৱতৰণৰ সময়ত পাইলটসকলক দিশ-নিৰ্দেশনা
দিয়ে৷ একেসময়তে একাধিক বিমানৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰিবলৈ দ্ৰুত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰে৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলে
সাধাৰণতে বিমানবন্দৰত নিয়ন্ত্ৰণ টাৱাৰত কাম কৰে৷ এই কামটোত দীঘলীয়া সময় লাগে, প্ৰায়ে
পাইলটৰ সৈতে যোগাযোগ কৰিবলৈ ইয়েৰফোন পিন্ধিব লাগে৷ অধিকাংশ বিমানবন্দৰ দিন-ৰাতি খোলা
থাকে, সেইবাবে তেওঁলোকে শ্বিফটত কাম কৰিব লাগে আৰু দীঘলীয়া ছুটি লাভৰ সুযোগ কম৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰ
হোৱাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় শিক্ষাগত অৰ্হতা হ’ল – ইলেকট্ৰ’নিক্স, টেলিকমিউনিকেশ্বন,
ৰেডিঅ’ ইঞ্জিনিয়াৰিং, বা ইলেকট্ৰিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিঙত ৬০% নম্বৰ সহ প্রথম শ্ৰেণীৰ ডিগ্ৰীধাৰী হ’ব লাগে; বিশ্ববিদ্যালয়ৰ
পৰা পদাৰ্থবিজ্ঞান আৰু গণিতৰ সৈতে বিজ্ঞানত নিয়মিত পূৰ্ণ-সময়ৰ অতি কমেও ৬০% নম্বৰসহ
স্নাতক (B.Sc. ) ডিগ্ৰীধাৰী হ’ব লাগে; প্রথম শ্ৰেণীৰ স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী(M.Sc.) বা
ইয়াৰ সমতুল্য ডিগ্ৰী য’ত বিশেষ বিষয় হিচাপে ৱায়াৰলেছ কমিউনিকেশ্বন, ইলেকট্ৰ’নিক্স,
ৰেডিঅ’ পদাৰ্থবিজ্ঞান বা ৰেডিঅ’ ইঞ্জিনিয়াৰিং থাকিব লাগে ৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰ
পদৰ বাবে প্রাৰ্থীৰ বয়স ২১ বছৰৰ পৰা ২৭ বছৰৰ ভিতৰত হ’ব লাগে৷ প্রাৰ্থীৰ বাচনি লিখিত
পৰীক্ষা, কণ্ঠ পৰীক্ষা, ব্যক্তিগত সাক্ষাৎকাৰ আৰু চিকিৎসাগত পৰীক্ষা সাক্ষাৎকাৰৰ জৰিয়তে
কৰে৷
ভাৰতত এয়াৰ ট্ৰেফিক
কণ্ট্ৰ’লাৰ হ’বলৈ হ’লে প্ৰথমে দেশত প্ৰেকটিছ কৰিবলৈ অনুজ্ঞাপত্ৰ ল’ব লাগিব৷ এই অনুজ্ঞাপত্ৰ
লাভ কৰিবলৈ হ’লে অসামৰিক বিমান পৰিবহণ সঞ্চালকালয়ৰ (ডিজিচিএ) পৰিচালিত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ
হ’ব লাগিব৷ ইয়াৰ উপৰিও আবেদনকাৰীয়ে কলেজ বা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে বা
বিশেষ বিমান বিদ্যালয়ৰ জৰিয়তে বিমান পৰিবহণ নিয়ন্ত্ৰণৰ আনুষ্ঠানিক প্ৰশিক্ষণ সম্পূৰ্ণ
কৰিব লাগিব৷
প্ৰয়োজনীয় প্ৰশিক্ষণ
সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পিছত আবেদনকাৰীয়ে ডিজিচিএৰ দ্বাৰা পৰিচালিত এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰ
পৰীক্ষা (Air Traffic Controller’s Exam ,ATCE) দিব লাগে৷ এ.টি.চি.ই. লিখিত আৰু ব্যৱহাৰিক
দুয়োটা পৰীক্ষাৰে গঠিত৷ লিখিত অংশত বিমান পৰিবহণ নিয়ন্ত্ৰণ নিয়ম, বিমান আইন, বিমানৰ
কাম-কাজ, বিমান পৰিবহণ, আৰু যোগাযোগ আদি বিষয়সমূহ অন্তৰ্ভুক্ত আছে৷ ব্যৱহাৰিক অংশৰ সময়ত আবেদনকাৰীয়ে
পাইলটৰ সৈতে ফলপ্ৰসূভাৱে যোগাযোগ কৰিব পৰা, বিমানৰ গতিবিধিৰ সমন্বয় সাধন কৰা, আৰু
একে সময়তে একাধিক বিমান নিৰীক্ষণ কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদৰ্শন কৰিব লাগিব৷
এ.টি.চি.ই. উত্তীৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, আৱেদনকাৰীসকলে
এক বছৰৰ পৰীক্ষামূলক ম্যাদ সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগে৷ এই সময়ছোৱাত, তেওঁলোকে এয়াৰ ট্ৰেফিক
নিয়ন্ত্ৰণ সুবিধাত কাম কৰি ক্ষেত্ৰখনত অভিজ্ঞতা লাভ কৰিব লাগে৷ এই সময়ছোৱাত, তেওঁলোকে
কামৰ সময়ত প্ৰশিক্ষণ প্ৰাপ্ত কৰিব আৰু তেওঁলোকৰ প্ৰদৰ্শনৰ ওপৰত মূল্যাঙ্কন কৰা হয়৷
পৰীক্ষামূলক ম্যাদ সম্পূৰ্ণ হোৱাৰ পিছত, তেওঁলোক এয়াৰ ট্ৰেফিক নিয়ন্ত্ৰক হিচাপে প্ৰমাণিত
হ’বলৈ যোগ্য হয়৷
শেহতীয়া প্ৰযুক্তি
আৰু নিয়মাৱলীৰ সৈতে বৰ্তমান থাকিবলৈ, ভাৰতত এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰে বাৰ্ষিক ৰিফ্ৰেশ্বাৰ
পাঠ্যক্ৰম সম্পূৰ্ণ কৰিব লাগে৷ এই পাঠ্যক্ৰমবোৰ ক্ষেত্ৰখনৰ শেহতীয়া উন্নতিৰ সৈতে নিয়ন্ত্ৰকসকলক
আপ-টু-ডেট কৰি ৰাখিবলৈ আৰু তেওঁলোকে বিমান যান-বাহন প্ৰণালী সুৰক্ষিত আৰু কাৰ্যকৰীভাৱে
পৰিচালনা কৰিবলৈ সক্ষম হোৱাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ প্ৰস্তুত কৰা হয়৷
ভাৰতত এয়াৰ ট্ৰেফিক
কণ্ট্ৰ’লাৰ হ’বলৈ কাৰিকৰী প্ৰয়োজনীয়তাৰ বাহিৰেও ব্যক্তিৰ কিছুমান ব্যক্তিগত গুণৰ
অধিকাৰী হ’ব লাগিব৷ বিমান পৰিবহণ নিয়ন্ত্ৰকসকলে হেঁচাত ভালদৰে কাম কৰিব পাৰিব লাগিব,
দ্ৰুত আৰু সঠিকভাৱে চিন্তা কৰিব পাৰিব লাগিব, আৰু জৰুৰীকালীন পৰিস্থিতিত শান্ত হৈ থাকিব
পাৰিব লাগিব৷ ইয়াৰ উপৰিও তেওঁলোকে পাইলটৰ সৈতে মৌখিক আৰু ৰেডিঅ’ যোগাযোগৰ জৰিয়তে
ফলপ্ৰসূভাৱে যোগাযোগ কৰিব পাৰিব লাগিব৷
অসামৰিক বিমান পৰিবহণ
প্ৰশিক্ষণ মহাবিদ্যালয় এলাহাবাদ (Civil Aviation
Training College Allahabad, https://igat.icao.int/ated/TrainingCatalogue/Profile/30)
ত এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰৰ প্ৰশিক্ষণ দিয়ে৷ প্ৰশিক্ষণত বিমান পৰিবহণ সেৱা, বিমানবন্দৰ
আৰু মাটিৰ সহায়ক, বিমান আইন, বতৰ বিজ্ঞান, যোগাযোগ পদ্ধতি, কাৰিকৰী অনুসন্ধান আৰু
উদ্ধাৰ, আৰু বিমান পৰিবহণ অন্তৰ্ভুক্ত৷ প্ৰশিক্ষণৰ সময়ছোৱাত প্ৰশিক্ষাৰ্থীসকলে ছাত্ৰবৃত্তি,
বিনামূলীয়া খাদ্য আৰু থকাৰ ব্যৱস্থা লাভ কৰে৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলে কেন্দ্রীয় চৰকাৰৰ
বিভিন্ন বিভাগত (যেনে ISRO, প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়, এৰ’নেটিকেল লেবৰেটৰী, হিন্দুস্থান
এৰ’নেটিক্স লিমিটেড, এয়াৰপ’ৰ্ট অথৰিটি অফ ইণ্ডিয়া) নিযুক্তি পায়৷ ইয়াৰোপৰি, ভাৰতীয়
বায়ু সেনা আৰু নৌ সেনা এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰ নিযুক্তি কৰে৷
এয়াৰ ট্ৰেফিক কণ্ট্ৰ’লাৰসকলৰ ভূমিকা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ
আৰু ই বিমান পৰিবহণ উদ্যোগৰ ভিতৰত এক মৰ্যাদাপূৰ্ণ স্থান আছে৷ এই ক্ষেত্ৰত প্ৰৱেশ কৰিব
বিচৰা ব্যক্তিসকলে কঠোৰ প্ৰশিক্ষণ আৰু ধাৰাবাহিক সজাগতাৰ বাবে প্ৰস্তুত থাকিব লাগিব
যাতে বিমানৰ সুৰক্ষা আৰু দক্ষতা নিশ্চিত কৰিব পাৰে৷
ড০ বুলজিৎ
বুঢ়াগোহাঁই
কেৰিয়াৰ পৰামৰ্শদাতা তথা
মূৰব্বী, যান্ত্রিক
অভিযান্ত্রিক বিভাগ, অসম ডন বস্ক’ বিশ্ববিদ্যালয়
ভ্ৰাম্যভাষ : ৯৪৩৫১৮৮৬৩০
ই-মেইল:
buljit@gmail.com
www.buljit.com
বি.দ্র.: কেৰিয়াৰ
বিষয়ৰ বিভিন্ন কথা কোনো আগ্ৰহী শিক্ষাৰ্থীয়ে জানিব বিচাৰে, তেন্তে প্ৰত্যেক শনিবাৰে
বিয়লি ৬-৯ বজাৰ ভিতৰত ফোন(৯৪৩৫১৮৮৬৩০)ত যোগাযোগ কৰিব পাৰে ৷
