পঙ্কজ প্ৰতিম বৰদলৈ
গণতান্ত্ৰিক সমাজ এখনৰ কাম-কাজত সামাজিক আস্থাই গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে৷
গণতন্ত্ৰ নাগৰিকৰ অংশগ্ৰহণ আৰু সহযোগিতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু সামাজিক বিশ্বাসেই হৈছে
এই অংশগ্ৰহণ আৰু সহযোগিতাৰ ভেটি৷ সামাজিক আস্থা আৰু গণতন্ত্ৰৰ মাজত থকা এই পাৰস্পৰিক সম্পৰ্কৰ সুস্থিৰতাই সমাজ আৰু ৰাষ্ট্ৰৰ
সুস্থিৰতাও বহু পৰিমাণে নিৰ্ণয় কৰে৷ এই সম্পৰ্কৰ বহুমুখী দিশসমূহ আৰু সামাজিক আস্থাই গণতান্ত্ৰিক
ব্যৱস্থাৰ সজীৱতাত কেনেদৰে অৰিহণা যোগায় আৰু পাৰস্পৰিকভাৱে গণতান্ত্ৰিক
প্ৰক্ৰিয়াই সামাজিক আস্থাক কেনেকৈ লালন-পালন কৰে বা প্ৰত্যাহ্বান জনায়, এই দিশটো বৰ কমকৈ চৰ্চিত হয়৷ সমাজবিজ্ঞানীসকলে বিভিন্ন দৃষ্টিকোণেৰে
ইয়াক পৰ্যালোচনা কৰে যদিও আপেক্ষিকভাৱে সাধাৰণ লোকৰ ই বোধগম্যৰ বাহিৰতেই হয়৷ সামাজিক বিশ্বাসক ব্যক্তিৰ ইজনে সিজনৰ ওপৰত আৰু সামাজিক প্ৰতিষ্ঠানৰ প্ৰতি থকা
আস্থা আৰু নিৰ্ভৰশীলতাক বুজোৱা হয়৷ যিকোনো সমাজৰ সফলতাৰ বাবে ই এক গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান৷
সামাজিক আস্থাই মানুহক একত্ৰিত কৰি এখন সমাজৰ অন্তৰ্ভুক্তি কৰি ৰাখে৷ ইজনে সিজনক কৰা বিশ্বাসে এক বৃহত্তৰ আস্থাৰ
সৃষ্টি কৰে আৰু তেতিয়া তেওঁলোকে সামাজিক দায়িত্ব-যেনে ভোটদান, স্বেচ্ছাসেৱী সম্প্ৰদায়ৰ
সংগঠনত অংশগ্ৰহণ, পাৰস্পৰিক উন্নতি আদিত জড়িত হোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি থাকে৷ নাগৰিকৰ এনে সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণ সমৃদ্ধিশালী গণতন্ত্ৰৰ
বাবে অতি প্ৰয়োজনীয়৷ গণতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থাৰ স্থিতিশীলতাৰ বাবে ৰাজনৈতিক প্ৰতিষ্ঠানৰ
ওপৰত আস্থা অতি প্ৰয়োজনীয়৷ যদি নাগৰিকে নিজৰ চৰকাৰৰ ওপৰত আস্থা হেৰুৱাই পেলায় তেন্তে
ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা, প্ৰতিবাদ, গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধৰ অৱনতি ঘটিব পাৰে৷ ন্যায়পালিকা, সংবাদ মাধ্যম, নিৰ্বাচনী প্ৰক্ৰিয়াৰ দৰে গণতান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত
আস্থা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ যেতিয়া নাগৰিকে এই প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত আস্থা ৰাখে, তেতিয়া তেওঁলোকে যি কোনো বিষয়তে ফলপ্ৰসূ সিদ্ধান্ত আৰু ফলাফল
গ্ৰহণ কৰাৰ সম্ভাৱনা বেছি, যিয়ে সুস্থিৰ গণতান্ত্ৰিক পৰিৱেশত অৰিহণা যোগায়৷
সামাজিক আস্থাই সামাজিক পৰিপুষ্টিৰ সৃষ্টিত অৰিহণা যোগায়, যিয়ে এটা জাতিৰ অন্তৰ্ৱৰ্তী চিন্তা, আন
অংশীদাৰৰ লগত সম্পৰ্ক আৰু একে মূল্যবোধক সামৰি লয়৷
সামাজিক পৰিপুষ্টি সৃষ্টিত নাগৰিকৰ সৱল অংশগ্ৰহণে গণতান্ত্ৰিক প্ৰমূল্যবোধক
অধিক শক্তিশালী কৰে৷
সামাজিক আস্থাই ৰাজনৈতিক নেতা আৰু প্ৰতিষ্ঠানৰ বৈধতা বৃদ্ধি কৰে৷ যেতিয়া মানুহে
নিজৰ নেতাক বিশ্বাস কৰে তেতিয়া সেই নেতাসকলে লোৱা সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰাৰ সম্ভাৱনা বেছি
আৰু আইন আৰু নীতি মানি চলি গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াক শক্তিশালী কৰে৷ গণতন্ত্ৰত নাগৰিকে
ভিন্ন দৃষ্টিভংগীক
সন্মান কৰিবলৈ আৰু তথ্যভিত্তিক সিদ্ধান্ত ল’বলৈ মুকলি
আৰু সন্মানজনক আলোচনাত লিপ্ত হোৱাটো প্ৰয়োজন৷ সামাজিক আস্থাই সুস্থ ব্যক্তিগত সম্পৰ্ক গঢ়ি
তোলে আৰু গঠনমূলক চিন্তা আৰু সহযোগিতাৰ পৰিৱেশ গঢ়াত
সহায় কৰে৷ যিখন চৰকাৰক নাগৰিকে বিশ্বাস কৰে, সেইখন চৰকাৰে তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজন আৰু উদ্বেগৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনোৱাৰ
সম্ভাৱনা বেছি৷ বিশ্বাসে বুজাবুজিৰ ব্যৱস্থা হিচাপে কাম কৰে, চৰকাৰ আৰু শাসিতৰ মাজত মুকলি বাৰ্তালাপক উৎসাহিত কৰে৷ সামাজিক আস্থা প্ৰায়ে সহনশীলতা
আৰু সংহতিৰ সৈতে জড়িত৷ যিখন সমাজত বিশ্বাস প্ৰচলিত, সেইখন সমাজত মানুহে আনৰ অধিকাৰ আৰু মতামত গ্ৰহণ আৰু সন্মান কৰাৰ
সম্ভাৱনা বেছি, যাৰ ফলত অধিক সৰ্বাংগীন
আৰু গণতান্ত্ৰিক পৰিৱেশত অৰিহণা যোগায়৷ সামাজিক আস্থা সমতা, ন্যায়, ব্যক্তিগত অধিকাৰ সুৰক্ষা আদি গণতান্ত্ৰিক মূল্যবোধৰ আনুগত্য আৰু প্ৰসাৰৰ সৈতে
জড়িত৷ যেতিয়া এই মূল্যবোধসমূহ ৰক্ষা আৰু সন্মান কৰা হয়, তেতিয়া সামাজিক আস্থা শক্তিশালী হোৱাৰ প্ৰৱণতা থাকে৷
গণতন্ত্ৰৰ জন্মস্থান প্ৰাচীন এথেন্সে গণতান্ত্ৰিক প্ৰক্ৰিয়াত নাগৰিকৰ মাজত আস্থা
সৃষ্টিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দেখিছিল৷ সমাজৰ আন নাগৰিক আৰু গণতান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত আস্থা প্ৰাচীন নগৰ ৰাষ্ট্ৰৰ সফলতাৰ বাবে অপৰিহাৰ্য আছিল৷
ৰুছ’ আৰু ল’কৰ দৰে চিন্তাবিদসকলে সমাজৰ অধিবাসী সকলৰ
মাজৰ পাৰস্পৰিক সামাজিক চুক্তিৰ লগতে সামাজিক আস্থাৰ গুৰুত্ব স্বীকাৰ কৰিছিল৷ তেওঁলোকৰ
ধাৰণাসমূহে আধুনিক গণতান্ত্ৰিক চিন্তাধাৰাৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল, নাগৰিকসকলে তেওঁলোকৰ চৰকাৰৰ ওপৰত থকা আস্থাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ
কৰিছিল৷ যি সমাজ আৰু চৰকাৰ উভয়কে সহায় কৰিছিল৷
বিশ্বযুদ্ধকে ধৰি ২০ শতিকাৰ উত্তাল পৰিস্থিতিত সামাজিক আস্থা
হ্ৰাস পোৱা দেখা গৈছিল৷ সংকটৰ সময়ত প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত আস্থা ক্ষয় হোৱাৰ ফলত গণতান্ত্ৰিক
সমাজৰ ওপৰত গভীৰ প্ৰভাৱ পৰিছিল৷ বিংশ শতিকাৰ মাজভাগত নাগৰিক অধিকাৰৰ সংগ্ৰামখনে বিশেষকৈ প্ৰান্তীয়
জাতি আৰু গণতান্ত্ৰিক
প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ মাজত আস্থা পুনৰ গঢ়ি তোলাৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিছিল৷ এই আন্দোলনসমূহৰ
সফলতা আংশিকভাৱে সামাজিক আস্থা পুনৰুদ্ধাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আছিল৷
ভোটাৰৰ ভোটদানৰ বাবে নিৰ্বাচনী প্ৰক্ৰিয়াৰ ওপৰত আস্থা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷ উচ্চ
পৰ্যায়ৰ সামাজিক আস্থা নিৰ্বাচনত সক্ৰিয় অংশগ্ৰহণৰ সৈতে সম্পৰ্কিত, যিয়ে প্ৰতিনিধি কেন্দ্ৰিক গণতান্ত্ৰিক নীতিক শক্তিশালী কৰে৷ সামাজিক আস্থাই নাগৰিকসকলক নিজৰ সম্প্ৰদায়ৰ সৈতে সক্ৰিয়ভাৱে
জড়িত হ’বলৈ উৎসাহিত কৰে৷ স্বেচ্ছাসেৱী আৰু সম্প্ৰদায়ৰ যোগাযোগ গণতান্ত্ৰিক নীতি-নিয়মৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয়, যিয়ে অংশীদায়িত্বৰ দায়িত্ববোধক প্ৰসাৰিত
কৰে৷
তথ্যৰ যুগত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ বাবে সংবাদ মাধ্যমৰ উৎসৰ ওপৰত বিশ্বাস অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷
সংবাদ মাধ্যমৰ ওপৰত আস্থা ক্ষয় হোৱাৰ ফলত গণতান্ত্ৰিক চিন্তাধাৰাৰ ক্ষয় এক সুদূৰপ্ৰসাৰী পৰিণতি
হ’ব পাৰে৷ ন্যায়িক ব্যৱস্থাৰ ওপৰত থকা আস্থাই ন্যায়ৰ ন্যায্য আৰু নিৰপেক্ষ প্ৰশাসন নিশ্চিত কৰে৷ আইনৰ
শাসন বজাই ৰখাটো ন্যায়পালিকাৰ লগতে নাগৰিকৰ আস্থাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল৷
প্ৰতিবাদী আন্দোলনৰ উত্থানৰ লগত
প্ৰায়ে প্ৰতিষ্ঠিত প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত আস্থা হ্ৰাস পোৱাৰ কথা জড়িত হৈ আহিছে৷ জনপ্ৰিয়
নেতাসকলে নিজৰ এজেণ্ডাক আগুৱাই নিবলৈ বৰ্তমানৰ সামাজিক অনাস্থাক ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে৷ গণতান্ত্ৰিক
প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ভিতৰত দুৰ্নীতি আৰু কেলেংকাৰীৰ দৃষ্টান্তই জনসাধাৰণৰ আস্থা ক্ষয় কৰে তথা গণতন্ত্ৰৰ কাৰ্য্যকলাপৰ
প্ৰতি এক উল্লেখযোগ্য প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰে৷ চৰম ৰাজনৈতিক মেৰুকৰণে সামাজিক আস্থা ভাঙি
পেলাব পাৰে৷ যেতিয়া নাগৰিকে সমাজৰ ভিতৰত গভীৰ বিভাজন অনুভৱ কৰে, তেতিয়া নাগৰিক আৰু গণতান্ত্ৰিক প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ ওপৰত আস্থা
কমি যায়৷ ঐতিহাসিক অন্যায়ৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা সংখ্যালঘু সম্প্ৰদায়ৰ আস্থাৰ
তৰাং অনুভৱে প্ৰকৃত সৰ্বাংগীন আৰু অংশগ্ৰহণমূলক গণতন্ত্ৰ লাভৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি
কৰে৷
স্বচ্ছ শাসনে বিশ্বাস গঢ়ি তোলে৷ মুকলি আৰু জবাবদিহি চৰকাৰে নিজৰ নাগৰিকৰ আস্থা
লাভ আৰু বজাই ৰখাৰ সম্ভাৱনা বেছি৷ প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ
ভিতৰত চলি থকা সংস্কাৰে অভাৱসমূহ দূৰ কৰিব পাৰে আৰু বিশ্বাস পুনৰ গঢ়ি তুলিব পাৰে৷
দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আৰু জবাবদিহিতা বৃদ্ধিৰ বাবে সক্ৰিয় ব্যৱস্থা অতি প্ৰয়োজনীয়৷ সামাজিক সংহতিক প্ৰসাৰিত কৰা আৰু বৈষম্য হ্ৰাস কৰা নীতিয়ে সামাজিক
আস্থা শক্তিশালী কৰাত অৰিহণা যোগায়৷ সুস্থ গণতন্ত্ৰৰ বাবে সৰ্বাংগীন শাসন অতি প্ৰয়োজনীয়৷ বিশেষকৈ ঐতিহাসিকভাৱে বৈষম্যৰ সন্মুখীন হোৱা সম্প্ৰদায়সমূহৰ
মাজত আস্থা পুনৰ গঢ়ি তোলাৰ বাবে ঐতিহাসিক অন্যায়সমূহ স্বীকাৰ কৰা আৰু সমাধান কৰাটো
অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ৷
সামাজিক আস্থা আৰু গণতন্ত্ৰৰ
মাজৰ জটিল সম্পৰ্ক এক গতিশীল আৰু বিকশিত পৰিঘটনা৷ ঐতিহাসিক প্ৰসংগ, সমসাময়িক প্ৰত্যাহ্বান আৰু সম্ভাৱ্য সমাধানসমূহ পৰীক্ষা কৰিলে সুস্থ
গণতন্ত্ৰৰ বিকাশৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় সুক্ষ্ম ভাৰসাম্যৰ বিষয়ে সম্যক জ্ঞান পোৱা যায়৷ আমি আধুনিক বিশ্বৰ জটিলতাসমূহৰ
মাজেৰে খোজ কাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে গণতান্ত্ৰিক আদৰ্শ আৰু প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ সজীৱতাৰ বাবে
সামাজিক আস্থাৰ কৰ্ষণ আৰু সংৰক্ষণ অপৰিহাৰ্য হৈ পৰিছে৷
ঠিকনা:
উপ সঞ্চালক, ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱন
নতুন দিল্লী
