অন্যযুগ/


বচা বকুল

 ৰমানন্দন বৰা

উনৈছ


 

ৰাৰ নাম পৰশুৰাম৷ গুপ্তনাম৷

পৰশুৰাম ভগৱানৰ অৱতাৰ৷ কিন্তু মাতৃহন্তা৷

বেণু-পাহিতাই সমাজত নাৰায়ণ গোঁসাইক একো সুধিব নোৱাৰিলে৷ একো কব নোৱাৰিলে৷ কিন্তু মনত খু-দুৱনি থাকিল৷

সিহঁতৰ কথা শুনি বৰা কম্পাউণ্ডাৰ ডাক্টৰে হোহোৱাই হাঁহিলে৷ চোতালৰ মূৰত গজি থকা হাবিখিনিত তামোলৰ পিক্‌কণ পেলাই পুনৰ চকীখনত গদহকৈ বহিলহি৷ পাহিতাৰ হাতৰ পৰা কেঁচুৱাটো লৈ মাৰিয়াই ওমলাই আছে৷ বোপাৰাম বিষয়া নাই৷ সোণ জেঠায়ে চুৰটৰ ধঁপাত কুটি আছে৷

বৰা কমপাউণ্ডাৰে কবলৈ ধৰিলে-

ভগৱন্তৰ অৱতাৰ৷ ভাল নাম৷ একৈছ বাৰ পৃথিৱী পৰ্যটন কৰি ক্ষত্ৰিয়ক নিক্ষত্ৰিয় কৰিলে৷ ৰেণুকা মাকক কুঠাৰেৰে কাটিলে৷ বহুত শক্তিশালী পুৰুষ, দেহাৰেও শক্তিশালী, মনেৰেও৷

কিন্তু মাকক কাটিলে যে৷

তুমি মাৰাক সুধি বেণুলৈ আহিছিলা? তোমালোকে সমাজত আগৰ পৰা চলি থকা নিয়ম ভাঙি প্ৰসৱকালত  ডাক্টৰ লগালা৷ হয়নে নহয়?”

হয়৷

শিশুক মাকে যেনেকৈ জন্ম দিয়ে, সমাজখনেও জন্ম দিয়ে৷ মাকৰ দৰে তুলি-তালি ডাঙৰ-দীঘল কৰে৷ সেই কাৰণে মাক আৰু সমাজ সমান৷ সমাজৰ পূৰ্বৰ নীতিবিলাক বেয়া বুলি আঁতৰ কৰি নতুন নীতি ললে মাকক শিৰচ্ছেদ কৰাৰ দৰে হয়৷ পৰশুৰামে তাকেই কৰিছিল৷ তাকেই কৰিবলৈ সাহস লাগিব৷

পৰশুৰাম আছিল আদিমতম প্ৰযুক্তিবিদ৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰখন বোৱাই আনি এই উপত্যকা শস্য শ্যামলা কৰি তুলিলে৷ ক্ষত্ৰিয়ৰ কাম হল যুদ্ধ কৰা৷ কুঠাৰৰ কাম হল খেতিৰ মাটি নতুনকৈ ভাঙি উলিওৱা৷ মাটি চহ কৰা৷ তেওঁ যুদ্ধ কৰা মানুহবোৰক খেতিয়কলৈ ৰূপান্তৰ কৰিছিল৷ সেইটোৱেই নিক্ষত্ৰিয়কৰণ৷ নহলে সমগ্ৰ পৃথিৱীৰ ক্ষত্ৰিয়ক মাৰিলে যদি ৰঘু বংশৰ ক্ষত্ৰিয়সকল থাকিলেইচোন, সীতা সয়ম্বৰত ইমানবোৰ ক্ষত্ৰিয় বীৰ কৰ পৰা আহিল?”

খেতিয়কবোৰ পৰশুৰামৰ সন্তান৷ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুত ছন পৰা মাটি ভাঙি খেতি কৰা মানুহবোৰ পৰশুৰামৰ সন্তান৷

বৰা কম্পাউণ্ডাৰ ডাক্টৰৰ তামোলতি মুখেৰে ওলাই অহা এই কথাবোৰ বাকীসকলে তধা লাগি শুনি থকা বাহিৰে আন একো কৰিব লগা নাছিল৷

এই কেইমাহতে তেওঁ বোপাৰাম বিষয়াৰ পৰিয়ালৰ ঘনিষ্ঠ হৈ উঠিছে৷ তেওঁৰে যত্নত ডাক্টৰী চিকিৎসাৰ প্ৰতি গাঁওখনৰ মানুহবোৰৰ বিশ্বাস জন্মিছে৷ গাঁৱত জ্বৰ-নৰীয়া হলে তেওঁক মাতিবলৈ ধৰিছে৷ তেওঁ দিয়া ঔষধ খাই মানুহ ভাল হৈছে৷ গতিকে লাহে লাহে তেওঁ গাঁওখনৰ লেখৰ মানুহ হৈ উঠিছে৷ তেওঁৰ নিচিনাকৈ মাৰিয়া নাৰ্ছো ৰাইজৰ মৰমৰ মাজত সোমাব পাৰিছে৷

কঁকিলাত এটা স্বাস্থ্য উপকেন্দ্ৰ আৰম্ভ কৰা চাৰি বছৰ হল যদিও ওচৰৰ মানুহে বৰকৈ ডাক্টৰী চিকিৎসা নকৰায়৷ অথচ ৰোগী বৃদ্ধিৰ সংখ্যা দেখুৱাব নোৱাৰিলে কেন্দ্ৰটো উঠি যোৱাৰ আশঙ্কা অধিক৷ সেয়ে প্ৰথম কম্পাউণ্ডাৰ হিচাপে দায়িত্ব পোৱা শিশুৰাম বৰাই মানুহৰ আস্থা অৰ্জনৰ বাবে বৰকৈ চেষ্টা কৰিছে৷ মাৰিয়াই নাৰ্ছ হিচাপে ইয়াত নিযুক্তি পাইছে৷ তাই খ্ৰীষ্টান মিছনেৰী হাস্পাতালত নাৰ্ছ শিকা৷ কিবা স্বৰূপত ৰাজ্য চৰকাৰৰ স্বাস্থ্য বিভাগত চাকৰি কৰিছেহি৷ দুয়োৰে চেষ্টা কঁকিলা স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰটো ৰওক৷ ৰাইজে উপকাৰ পাওক৷

 

বিছ

 

ব্ৰহ্মপুত্ৰই বাৰিষাত পুৰণা চাপৰি খহায়, নতুন চাপৰি পাতে৷ এই পতা-ভঙা খেল নৈখনে অনন্তকাল ধৰি খেলি আহিছে৷ নতুনকৈ পতা চাপৰিত প্ৰথমে বালিৰ বাহিৰে একো নাথাকে৷ কিন্তু এটা সময়ত বালি মাটিতে কহুঁৱা, বিৰিণা, ঝাওবনবোৰ গজে৷ নৈপৰীয়া মনবোৰ কোমল কৰি তালে৷ ডেকা-গাভৰু মনবোৰত শিহৰণ উঠে৷ কঁহুৱা, বিৰিণাৰ তালে তালে নাচে৷ এটা মন আনটোৰ ফালে হালি-জালি যায়৷

বেণুৰ ঘৰখনৰ সৈতে কম্পাউণ্ডাৰ বৰা আৰু মাৰিয়া নাৰ্ছৰ সম্পৰ্ক গভীৰৰ পৰা গভীৰ হৈ উঠিল৷ বেণুৰ বাঘৰ আচোঁৰ খোৱা আৰু পাহিতাৰ সন্তান ওপজাৰ ঘটনাৰ যোগেদি ডাক্টৰী চিকিৎসাৰ প্ৰতি বকুল চাপৰিৰ লগতে ওচৰৰ কাৰেং চাপৰি, মাজৰ চাপৰিতো মানুহৰ বিশ্বাস বাঢ়িছে৷ সেইফালে বেমাৰী চাবলৈ যোৱাটোক ডাক্টৰে কেবুলি কয় - এই কথা পাহিতাৰ দৰে আন মানুহবোৰেও আজিকালি বুজি পায়৷ বেণুৰ ঘৰত এপাক নোসোমাৱাকৈ, চাহ-তামোল এখন নোখোৱাকৈ বৰা ডাক্টৰ পাৰ নহয়৷

আজিকালি বকুল চাপৰিৰ মানুহে জ্বৰ-পানী লগা হলে ডাক্টৰী পিল খাবলৈ ভাল পায়, লগে লগে জ্বৰ পানীকৃত্য হয়৷ কাহ হলে আগতে তিতাবাহকৰ পাত খাইছিল, এতিয়া ডাক্টৰে দিয়া চিঁচাত থকা পানীয়া দৰব খাইহে গুণ পোৱা হল৷ কঁকালৰ বিষ, আঁঠুৰ বিষ, পেট বিষ আদিবোৰতো বৰা কম্পাউণ্ডাৰৰ দৰৱৰ আদৰ বাঢ়িল৷ মাইকী মানুহৰ বেমাৰবোৰ চাওঁতে মাৰিয়া নাৰ্ছ লগত থাকে৷ তাইৰ কদৰো বাঢ়ি গৈ আছে৷ ডাক্টৰ অবিহনে তায়ো দৰৱ-জাতি দিব পাৰে৷ বেজী দিয়া কামটো তাই অকলেই কৰে৷ কটা ঘাঁ চিলাবলৈ তাই ভয় বা ঘৃণ নকৰে৷ তাই গাঁৱৰ মাইকী মানুহবোৰৰ দৰে ভয়াতুৰ নহয়৷

আৰু বহুত কথা আছে যাৰ কাৰণে মহেনৰ অন্তৰত মাৰিয়াৰ এটা সুকীয়া স্থান আছে৷ মহৰ খুঁটিৰ পৰা মহেনে প্ৰায়ে কঁকিলাৰ ডাক্টৰখানালৈ যায়৷ লগত বাঁহৰ চুঙাত দৈ এচুঙাও মাজে মাজে নিয়ে৷ মহেনৰ মনৰ চাপৰিতো প্ৰেমৰ বিৰিণা, কঁহুৱাই পোখা মেলিছে নে বা পাই হালিছে-জালিছে, ঠিৰাংকৈ কোৱা টান৷ এটা কথা ঠিক, ইটোৱে সিটোক দেখিলে ভাল লগা হৈছে, দুদিন নেদেখিলেই মনটো ইচাট-বিচাট কৰিবলৈ ধৰে৷ লগ নাপাওঁতে বহুত কথা পাতিবলৈ জুকিয়াই থয়, লগ পালে সেইবোৰৰ এটা কথাও পতা নহয়৷ পাহৰি থাকে৷ কিবা কিবি কথাৰে সময়খিনি পাৰ হোৱাৰ পিছতহে চেতনা আহে৷ মহেনৰ ৰেডিঅটো মাৰিয়াৰো ভাল লগা হৈ আহিছে৷ ৰেডিঅত অহা দুই এটা গান গুণ গুণাই তাইৰ ভাল লাগে৷ কিন্তু এই ভাল লগাবোৰৰ মাজতো কিবা এটা আছে৷ যিটো সিহঁতে প্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰে, পৰা নাই৷

কথাবোৰ ইকাণ সিকাণকৈ বোপাৰাম বিষয়াৰ কাণত নপৰাকৈও থকা নাই৷ কিন্তু মহেনক কি কব তেওঁ? লে জানো মানিব? তাৰ স্বভাৱটো সৰুৰে পৰা দেখি আহিছে৷ নিজৰ কামত সি কাৰো হকা-বধা নামানে৷ আন কথা নাই৷ ধন-টকাৰো কথা নাই৷ কিন্তু জ্ঞাতি-গোত্ৰ, পা-পৰিচয় নথকা ছোৱালী এজনীক এনেকৈ বোৱাৰী কৰি লব পাৰেনে? বৰা কম্পাউণ্ডাৰৰ মুখেৰে শুনি তাইৰ বিষয়ে যি জানিছে, সেইটো আৰু ভয়ঙ্কৰ কথা৷ সৰুতেই মাক মৰা ছোৱালীজনীক খ্ৰীষ্টান মিছনেৰীয়ে তুলি-তালি, ডাঙৰ দীঘল কৰিছে, পঢ়ুৱাই নাৰ্ছ কৰাইছে৷ তাই খ্ৰীষ্টান৷ বিধৰ্মী ছোৱালীজনীক বোৱাৰী কৰিলে সমাজে কি ক? মহেনো খ্ৰীষ্টান হব নেকি? তাই তাক তাইৰ ধৰ্মলৈ নিনিবনে? নাই নাই আৰু ভাবিব নোৱাৰে বোপাৰাম বিষয়াই৷

ধৰ্ম-অৰ্ধম! কি আছে এইবোৰত? সিদিনা তেওঁৰ নিজৰ ঘৰৰ নামষাৰত ঘটা অঘটনটোৰ বাবে বোপাৰাম বিষয়া হতাশ হৈছে৷ ধৰ্ম ডাঙৰ নে মানুহ ডাঙৰ?

আগৰ পৰা এটা নিয়ম আছে - গাঁৱত দেৱৰ কামলৈ কোনোবা উঠিলে, চাৰিখন গাঁৱৰ চাৰিজন ভকত আৰু নিজৰ খেলৰ ভকতসকলক লৈ এষাৰ নাম আয়োজন কৰিব লাগে৷ ব্যক্তিগতভাৱে কোনোবাই নিজৰ ঘৰত নামষাৰ পাতিব পাৰে, নহলে সমূহীয়াকৈ নামঘৰত পাতিব পাৰে৷

বোপাৰাম বিষয়াই গোঁসাইৰ ওচৰত কথাবস্তু লৈ ভজনীয়াহোৱাটো তেওঁৰ জীৱনৰ এটা ছেদ বুলি অনুভৱ কৰিছে৷ এতিয়াৰ পৰা আৰম্ভ হব তেওঁৰ জীৱনৰ এটা নতুন অধ্যায়৷ সেয়ে নামঘৰত আনৰ লগত জাপ পাতিবলৈ তেওঁ ভাল নাপালে৷ নিজাকৈ চোতালৰ মূৰতে সৰুকৈ এটা নামঘৰ সাজিলে৷ ঈশ্বৰৰ কামবোৰ এদনীয়া হোৱাই ভাল৷

বিষয়াই আথেবেথে নাম-প্ৰসংগ এষাৰ আয়োজন কৰিলে৷ পুৱাতে আসন প্ৰতিষ্ঠা আৰু দুপৰীয়া নাম-প্ৰসাদ, বৰ প্ৰসাদ৷ ঠিকে ঠাকেই আয়োজন হল৷ আন ভকতৰ লগতে উমাৰাম দলে, ডেম্বি পাটিৰ, পাৰচ সিং আৰু যাদৱ চৌধুৰীকো বিষয়াই সকামভাগলৈ নিমন্ত্ৰণ কৰিছিল৷ তেওঁলোক আহিছিল৷ কিন্তু ফটিক শইকীয়াই তেওঁলোকক ভকতৰ শাৰীত বহিবলৈ নিদিলে৷ কিবাকিবি উজুহাতত লৰা-মহিলাৰ শাৰীত ৰাখিলে৷ কোনে কি ভাবিলে বা নাভাবিলে সেইটোতকৈ বোপাৰাম বিষয়াৰ মনটো গধূৰ হৈ থাকিল৷ এই কেইজনো নিমন্ত্ৰিত ভকতেই আছিল কিন্তু অজাতি হোৱাৰ কাৰণে পাবলগীয়া সন্মান দিয়া নহল৷ বিষয়াৰ মনটোৱে বিদ্ৰোহ কৰি থাকিল৷ যদি এনেকৈ মানুহৰ পৰা মানুহক আঁতৰ কৰিব লগীয়া হয় তেন্তে এই ধৰ্মবোৰ কেলেই লাগে৷

বেণুৱেও তেনেকেই ভাবে৷ সোণ জেঠায়েকৰো তেনেকুৱাই মত৷

‘‘ধৰ্মনো আমাক কেলেই লাগে?”

জীয়াই থাকোঁতে নালাগে অ৷ মৰিলেহে লাগে৷ তোৰ শটোক চুবলৈ মানুহ নোলাব নহয়৷

ৰাজহুৱাকৈ নামঘৰ এটা পাতিবৰ বাবে বোপাৰাম বিষয়া আৰু বেণুৰ মাজত চৰ্চা হৈছিল৷ চাপৰিটোত এটাই নামঘৰ হব লাগে৷ উজনি চুক, নামনি চুকৰ আটাইকেইঘৰ মানুহে তাতে মূৰ দোঁৱাবলৈ পাব লাগে৷ পাৰচ চিং, যাদৱ চৌধুৰীহঁতৰো উপাসনাস্থলী স্থায়ীকৈ নাই৷ উমাৰাম, ডেম্বিহঁতৰো নাই৷ আটায়ে মিলি নামঘৰ সাজিব৷ ডেকা লৰাবোৰ গোট খাই সাজি লোৱা ঘৰটোকে নামঘৰ কৰিব পাৰি৷ অৱশ্যে সিহঁতক সুধিব লাগিব৷ কাৰোবাৰ কিবা অসুবিধা আছে নেকি? নামঘৰ এজনৰ নহয়, ৰাইজৰ সকলোৰে৷ বেণুৰো কথা নামঘৰ এটা হব লাগে৷ লগতে এটা পাঠশালাও লাগে৷

কিন্তু আসন প্ৰতিষ্ঠাৰ দিনাৰ ঘটনাই বিষয়াৰ মনটো একেবাৰে শুকুৱাই আনিলে৷ শৰণ-ভজন দিওঁতা নাৰায়ণ গোঁসায়ে এই কথাবোৰতো কোৱা নাছিল৷ ফটিক শইকীয়াই নিজৰ ঠেক চিন্তাৰ ফলত এনেকুৱা হল৷ কিন্তু স্বয়ং গোঁসাই থাকোঁতে তেওঁ এনেকুৱা কৰিবলৈ সাহস কৰিলে কেনেকৈ? গোঁসায়ে আটাইখিনি ঘটনা দেখিয়েই আছিল৷ কিয় তেওঁ এই ভকতকেইজনক সৰু লৰা আৰু মহিলাৰ শাৰীৰ পৰা আগলৈ নিনিলে? বয়সস্থ মানুহকেইজনে অপমান পাইছিল৷ মুখেৰে একো কোৱা নাছিল৷ ভকত মাতি অপমান কৰা হল৷ ক্ৰোধ আৰু ক্ষোভত বোপাৰাম বিষয়াৰ বুকু ভাগি গল৷

তেওঁৰ দাইচালি কৰাৰ উৎসাহ একেবাৰে দমি গল৷ নামঘৰ এটা স্থাপন কৰাৰ কথাও সিমানতে ৰল৷

(ক্ৰমশঃ)

অন্যযুগৰ প্ৰকাশিত সংখ্যাসমূহ