পঙ্কজ প্ৰতিম বৰদলৈ
অসমৰ সমৃদ্ধ সাংস্কৃতিক আৰু অৰ্থনৈতিক ইতিহাসৰ এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ দিশ হৈছে বিজ্ঞাপনৰ বিকাশ৷ সময়ৰ সৈতে বিজ্ঞাপনৰ মাধ্যম, প্ৰযুক্তি, আৰু সামাজিক পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱত অসমত বিজ্ঞাপনৰ ধাৰাই বিভিন্ন ৰূপ লৈছে৷ ইয়াত প্ৰাক-ঔপনিৱেশিক যুগৰ পৰা আধুনিক ডিজিটেল যুগলৈকে বিজ্ঞাপনৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা হ’ব৷
অসমত বিজ্ঞাপনৰ আৰম্ভণি প্ৰাচীন কালৰ পৰাই হৈছে বুলি কোৱা হয়৷ সেই সময়ত বাণিজ্যিক প্ৰচাৰৰ মূল মাধ্যম আছিল৷ মুখে মুখে প্ৰচাৰ (Word of Mouth)৷ গাঁৱৰ হাট-বজাৰ, উৎসৱ-পাৰ্বণ আদিত ব্যৱসায়ীসকলে সৃষ্টিশীলভাৱে নিজৰ সামগ্ৰীৰ প্ৰচাৰ কৰিছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে, শুৱালকুচিৰ মৰাপাট আৰু এৰি ৰেচমৰ কাপোৰ, নগাঁৱৰ সোণাৰুৰ অলংকাৰ আদি প্ৰসিদ্ধ হৈছিল স্থানীয় উৎসৱ আৰু হাট-বজাৰৰ জৰিয়তে৷
বিহুনৃত্য, লোকগীত, আৰু নাটকৰ জৰিয়তে পৰোক্ষভাৱে সামগ্ৰীৰ প্ৰচাৰ হৈছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে, বিহুগীতত কৃষিকে সা-সামগ্ৰীৰ গুণাগুণ বৰ্ণনা কৰা হৈছিল৷ আনহাতে, যাত্ৰা আৰু ভাওনাৰ মঞ্চত স্থানীয় শিল্পীয়ে ব্যৱসায়ীসকলৰ পৃষ্ঠপোষকতা লাভ কৰি বিজ্ঞাপনৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰিছিল৷
মধ্যযুগত অসমীয়া ভাষাৰ বিকাশৰ লগে লগে হস্তলিখিত পত্ৰিকা বা “চিঠি-পত্ৰ”ৰ জৰিয়তে ৰাজকীয় ঘোষণা বা বাণিজ্যিক তথ্য প্ৰচাৰ কৰা হৈছিল৷ পুৰণি গ্ৰন্থসমূহত উল্লেখ থকা “বৰকাঁহি” (বৃহৎ শংখ) বজোৱাৰ দ্বাৰা গ্ৰাম্য অঞ্চলত কোনো ঘোষণা বা সতৰ্কবাণী প্ৰচাৰ কৰাৰ প্ৰথা বিজ্ঞাপনৰ এক প্ৰাথমিক ৰূপ বুলি ধৰিব পাৰি৷
ব্ৰিটিছ ঔপনিৱেশিক শাসনকালত (১৮২৬–১৯৪৭) অসমত বিজ্ঞাপনৰ ক্ষেত্ৰত এক নাটকীয় পৰিৱৰ্তন আহিছিল৷ ইংৰাজসকলে প্ৰৱৰ্তন কৰা ছপা যন্ত্ৰ আৰু সংবাদপত্রই বিজ্ঞাপনৰ নতুন দুৱাৰ মেলিলে৷
১৮৪৬ চনত প্ৰকাশিত “অৰুণোদই”ক অসমৰ প্ৰথম বাতৰি কাকত হিচাপে গণ্য কৰা হয়৷ ইয়াৰ পিছত ১৮৮২ চনত “আসাম বিলাসিনী” আৰু ১৯২২ চনত “দৈনিক বাতৰি”ৰ দৰে কাকতসমূহে বাণিজ্যিক বিজ্ঞাপন স্থান দিবলৈ আৰম্ভ কৰে৷ চাহ বাগিচাৰ মালিকসকলে ইংলেণ্ডত অসম চাহৰ বিজ্ঞাপন দিয়াৰ লগতে স্থানীয়ভাৱে কাকতত চাহ, কপাহ, আৰু চিকাৰৰ সা-সামগ্ৰীৰ বিজ্ঞাপন প্ৰকাশ কৰিছিল৷ ১৮৮৯ চনৰপৰা প্ৰকাশিত মাহেকীয়া কাকত “জোনাকী”ৰ পাততো খুব আকৰ্ষণীয় ৰূপত কিছুমান পণ্যসামগ্ৰীৰ বিজ্ঞাপন প্ৰকাশ পাইছিল।
১৮৮৫ চনত অসমৰ প্ৰথম ৰে’লপথ স্থাপনৰ জৰিয়তে সামগ্ৰীৰ বিতৰণ আৰু বিজ্ঞাপনৰ প্ৰসাৰত গতি আহিল৷ ডাক টিকট, পোষ্টাৰ, আৰু কেটালগৰ জৰিয়তে দূৰৱৰ্তী অঞ্চললৈ বিজ্ঞাপন প্ৰচাৰ সম্ভৱ হৈছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে, ডিব্ৰুগড়ৰ চাহ উদ্যোগে ইউৰোপীয় বজাৰত বিজ্ঞাপনৰ বাবে চিত্রাত্মক পোষ্টাৰ ব্যৱহাৰ কৰিছিল৷
বিংশ শতিকাৰ আৰম্ভণিতে অসমত স্থানীয়ভাৱে উৎপাদিত সৰিয়হৰ তেল, বেনাৰসী শাড়ী, আৰু হস্তশিল্পৰ বিজ্ঞাপন সংবাদপত্রত দেখা গৈছিল৷ “বৰপেটাৰ সৰিয়হ তেল” বা “গুৱাহাটীৰ মৃৎশিল্প”ৰ দৰে প্ৰতিষ্ঠানসমূহে নিজৰ সামগ্ৰীৰ গুণাগুণ বিজ্ঞাপনত উল্লেখ কৰিছিল৷
১৯৪৭ চনৰ পাছত অসমত বিজ্ঞাপনৰ ক্ষেত্ৰত নতুন সম্ভাৱনাৰ সৃষ্টি হ’ল৷ ৰেডিঅ’, চিনেমা, আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় নীতিৰ প্ৰভাৱে বিজ্ঞাপনক এক সুসংগঠিত ৰূপ দিলে৷ ১৯৪৮ চনত আকাশবাণী গুৱাহাটী স্থাপন হোৱাৰ পিছত ৰেডিঅ’ জিংগল আৰু কথিকাৰ জৰিয়তে বিজ্ঞাপনৰ প্ৰচাৰ আৰম্ভ হ’ল৷ বিশেষকৈ কৃষি উপকৰণ, চিকিৎসা সেৱা, আৰু ৰাজ্যিক প্ৰচাৰ অভিযান (যেনে— নিৰক্ষৰতা আঁতৰাওক) ৰেডিঅ’ৰ জৰিয়তে জনপ্ৰিয় হৈছিল৷
১৯৫০-৬০-ৰ দশকত অসমীয়া
চিনেমাৰ বিকাশৰ লগে লগে চলচ্চিত্ৰৰ প্ৰচাৰত বিজ্ঞাপনৰ প্ৰভাৱ বৃদ্ধি পালে৷ থিয়েটাৰত
চলচ্চিত্ৰৰ আগতে স্থানীয় ব্যৱসায়ীসকলৰ বিজ্ঞাপন-চিত্ৰ (Slide Ads) দেখুওৱা হৈছিল৷
আনহাতে, ৰাস্তাৰ কাষৰ ডাঙৰ ডাঙৰ হৰ্ডিংছ (Hoarding)-ত চিনেমা পোষ্টাৰ আৰু ব্ৰেণ্ডৰ বিজ্ঞাপন
দেখা গৈছিল৷
স্বাধীনতাৰ পাছৰ দশকসমূহত চৰকাৰে স্বাস্থ্য, শিক্ষা, আৰু কৃষিৰ দৰে ক্ষেত্ৰত সামাজিক বিজ্ঞাপনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল৷ উদাহৰণস্বৰূপে, ১৯৭০ৰ দশকত “পলিঅ’ নিৰ্মূলকৰণ” বা “সৰু পৰিয়াল সুখী পৰিয়াল”ৰ দৰে অভিযানসমূহে পোষ্টাৰ, ৰেডিঅ’, আৰু স্থানীয় নাটকৰ জৰিয়তে জনসচেতনতা সৃষ্টি কৰিছিল৷
১৯৮০-ৰ দশকত ভাৰতত
টেলিভিশ্বনৰ প্ৰসাৰে অসমৰ বিজ্ঞাপন জগতলৈ এক বিপ্লৱ আনি দিলে৷ দূৰদৰ্শন কেন্দ্ৰ
(Doordarshan) গুৱাহাটীয়ে ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰগতিৰ লগতে স্থানীয় সংস্কৃতিৰ প্ৰচাৰত গুৰুত্ব
দিছিল৷
“চৰাইঘৰ” বা “বৰ্ণালী”ৰ
দৰে ক্ৰমসমূহৰ মাজত প্ৰচাৰিত হোৱা বিজ্ঞাপনে অসমীয়া দৰ্শকৰ মন জয় কৰিছিল৷ ১৯৯০ৰ দশকত
“টাইগাৰ টি” বা “অসম চাহ”ৰ বিজ্ঞাপনে অসমীয়া পৰিচয়ক জোকাৰি ৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ত প্ৰতিষ্ঠা
কৰিছিল৷
টেলিভিশ্বন বিজ্ঞাপনৰ সুযোগে স্থানীয় উদ্যোগৰ সামগ্ৰীৰ বিকাশত সহায় কৰিছিল৷ অসমীয়া ভাষাত নিৰ্মিত বিজ্ঞাপন-চিত্ৰই দৰ্শকৰ সৈতে আন্তৰিক সম্পৰ্ক গঢ়িছিল৷
১৯৯০-ৰ দশকত “দৈনিক বাতৰি”, “আমাৰ অসম” আদি কাকতৰ প্ৰচলনে বিজ্ঞাপনৰ বাবে নতুন প্লেটফৰ্ম যোগান ধৰিলে৷ শিক্ষা, চাকৰি, আৰু বিৱাহৰ বিজ্ঞাপনে সংবাদপত্রৰ পৃষ্ঠা পূৰ্ণ কৰিবলৈ ধৰিলে৷
২১শ শতিকাত ইণ্টাৰনেট আৰু ম’বাইল টেকন’লজীয়ে অসমৰ বিজ্ঞাপন জগতক পুনৰ সংজ্ঞায়িত কৰিছে৷ গুগল এডছ, ফে’চবুক, আৰু ইণ্ষ্টাগ্ৰামৰ দৰে প্লেটফৰ্মে স্থানীয় ব্যৱসায়ীসকলক সস্তীয়া আৰু লক্ষ্যযুক্ত বিজ্ঞাপন দিয়াৰ সুবিধা দিছে৷
২০২০ চনৰ পৰা “অসম
চাহৰ অনলাইন বিক্ৰী” বা “গামোচাৰ গ্লোবেল প্ৰচাৰ”ৰ দৰে উদ্যোগসমূহে ডিজিটেল মাধ্যমত
নিজকে প্ৰতিষ্ঠিত কৰিছে৷ “মায়ঙৰ দৰে স্থানীয় এপসমূহে বিজ্ঞাপনৰ বাবে নতুন বজাৰ সৃষ্টি
কৰিছে৷
যুৱ প্ৰজন্মই ফে’চবুক লাইভ, ৰিলছ, আৰু ব্লগৰ জৰিয়তে প্ৰডাক্ট ৰিভিউ আৰু প্ৰচাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ উদাহৰণস্বৰূপে, অসমীয়া খাদ্যৰ ৰেচিপি শ্বেয়াৰ কৰা ভিডিঅ’ই লাখ লাখ ভিউ সংগ্ৰহ কৰিছে৷
হোটেল, পৰ্যটন, আৰু শিক্ষানুষ্ঠানসমূহে VR টুৰৰ জৰিয়তে বিজ্ঞাপন দিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ উদাহৰণস্বৰূপে, কাজিৰঙা ৰাষ্ট্ৰীয় উদ্যানৰ “ভাৰ্চুৱেল ছাফাৰী”ৰ বিজ্ঞাপনে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যটক আকৰ্ষণ কৰিছে৷
অসমত বিজ্ঞাপনৰ সম্প্ৰসাৰণে
বহুতো সফলতা পালেও কিছুমান প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে৷ অসমত বহুভাষিক সমাজৰ বাবে
হিন্দী, বঙালী, আৰু জনজাতীয় ভাষাত বিজ্ঞাপন ৰচনা কৰাটো এক প্ৰত্যাহ্বান৷ উদাহৰণস্বৰূপে,
বঙালী সংখ্যালঘু অঞ্চলত বিজ্ঞাপনৰ অনুবাদ কৰিবলগীয়া হয়৷
গ্ৰাম্য অঞ্চলত ইণ্টাৰনেট
প্ৰৱেশাধিকাৰ অভাৱে ডিজিটেল বিজ্ঞাপনৰ প্ৰসাৰত বাধা সৃষ্টি কৰে৷ সেয়েহে, ৰেডিঅ’ আৰু
স্থানীয় মেলা এখনেও গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ ৰৈছে৷
কিছুমান ৰাজনৈতিক
দলৰ বিজ্ঞাপনে মাধ্যমৰ নিৰপেক্ষতাক প্ৰভাৱিত কৰাৰ অভিযোগ আছে৷ ইয়াৰোপৰি, চেন্সৰশ্বিপৰ
নীতিৰ বাবে সৃষ্টিশীলতাত বাধা পৰে৷
অসমৰ বিজ্ঞাপন উদ্যোগে ভৱিষ্যতত আঞ্চলিক পৰিচয়ৰ সৈতে জড়িত হৈ আধুনিক প্ৰযুক্তিৰ সংমিশ্ৰণ ঘটাব লাগিব৷ স্থানীয় ভাষাত AI-ভিত্তিক বিজ্ঞাপন, গ্ৰাম্য অঞ্চলত ডিজিটেল সাক্ষৰতা বৃদ্ধি, আৰু অসমীয়া শিল্প-সংস্কৃতিক বিশ্বমঞ্চত প্ৰতিষ্ঠিত কৰাটোৱে মূল লক্ষ্য হ’ব৷
প্ৰাচীন কালৰ মুখে
মুখে প্ৰচাৰৰ পৰা আজিৰ ডিজিটেল যুগলৈ অসমৰ বিজ্ঞাপনৰ যাত্ৰা এক গতিশীল আৰু সাংস্কৃতিক
অভিযান৷ ইয়াৰ ইতিহাসে কেৱল বাণিজ্যিক বিকাশেই নেদেখুৱায়, অসমীয়া সমাজৰ সৃজনশীলতা,
অভিযোজন ক্ষমতা, আৰু বিশ্বায়নৰ প্ৰতি থকা আগ্ৰহৰো প্ৰতিফলন ঘটায়৷
ঠিকনা :
উপ-সঞ্চালক, ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱন, নতুন দিল্লী
ভ্ৰাম্যভাষ - ৮৮০০৯৪৮৮০৮
নতুন দিল্লী
