পঙ্কজ প্ৰতিম বৰদলৈ
চৰ্চিত চিনেমাখন হৈছে বহু জনপ্ৰিয় আৰু বিখ্যাত চিনেমাৰ নিৰ্মাতা বিধু বিনোদ চোপ্ৰাৰ ‘12th Fail’ ! ডকাইতৰ বাবে জনাজাত চম্বলৰ এখন অখ্যাত গাঁৱৰ অতি দৰিদ্ৰ পৰিয়ালৰ এজন ল’ৰাই কেৱল দৃঢ় উদ্যম আৰু ইতিবাচক প্ৰেৰণাৰ দ্বাৰা আই পি এছ বিষয়া হোৱাৰ এক মনোৰম কাহিনী৷ কিছু সত্য ঘটনাৰ আধাৰত নিৰ্মিত এই চিনেমাখনে লক্ষ্যৰ স্থিৰতা, কঠোৰ পৰিশ্ৰম, সঠিক দিকদৰ্শন আৰু সৰ্বোপৰি, প্ৰেৰণা তথা উদ্যমে যে অতি প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিতো সফলতা আনিব পাৰে সেই কথা প্ৰতীয়মান কৰিছে৷
ইংৰাজী ভাষাৰ Motivation শব্দটোৰ অৰ্থ অনুপ্ৰেৰণা, প্ৰেৰণা আদিৰে বুজাব পাৰি৷ লেটিন ভাষাৰ Motivus যাৰ অৰ্থ ‘a moving cause’ -অৰ পৰা এই শব্দটো আহিছে৷ প্ৰেৰণা এনে এক শক্তি যি হাৰি যোৱা সৈনিক এজনকো পুনৰ যুদ্ধ জিকাৰ সাহস যোগায় !
প্ৰেৰণা হৈছে সেই চালিকা শক্তি যি ব্যক্তিক তেওঁলোকৰ লক্ষ্যৰ দিশে আগুৱাই লৈ যায়, প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈও তেওঁলোকৰ আচৰণ, পছন্দ আৰু দৃঢ়তাক প্ৰভাৱিত কৰে৷ ই মানুহৰ জীৱনৰ মানসিকতাক গঢ় দিয়াত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে, ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী জীৱনত প্ৰভাৱ পেলায়৷ প্ৰেৰণা হৈছে কৃতিত্বৰ ইঞ্জিন, উদ্দেশ্য আৰু দৃঢ়তাৰ ভাবনাক লালন-পালন কৰাৰ মূল সাৰ-পানী৷
প্ৰেৰণা হৈছে আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক কাৰকৰ একজটিল আন্তঃক্ৰিয়া যিয়ে লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ ইচ্ছাক বৰ্তাই ৰাখে৷ আভ্যন্তৰীণ প্ৰেৰণাক ব্যক্তিগত আৱেগ, কৌতূহল আৰু কোনো কামৰ পৰা আহৰণ কৰা অন্তৰ্নিহিত সন্তুষ্টিৰ দ্বাৰা ইন্ধন যোগোৱা হয়৷ আনহাতে, বাহ্যিক প্ৰেৰণাত বাহ্যিক পুৰস্কাৰ বা পৰিণতি, যেনে স্বীকৃতি, ধন বা প্ৰশংসা জড়িত হৈ থাকে৷
প্ৰেৰণাৰ তাৎপৰ্য বুজিবলৈ হ’লে মানুহৰ জীৱন গতিশীলতাৰ ওপৰত পোহৰ পেলোৱা বিভিন্ন মানসিক তত্ত্বৰ মাজৰ গভীৰতাক অনুধাৱন কৰিব পাৰিব লাগিব৷ আব্ৰাহাম মাছল’ৰ মতে প্ৰয়োজনীয়তাৰ স্তৰবৃত্তই অনুমান কৰামতে প্ৰেৰণা মৌলিক শাৰীৰিক প্ৰয়োজনীয়তা, সুৰক্ষা, সামাজিক ব্যৱস্থা, সন্মান আৰু শেষত আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণৰ লগত জটিলভাৱে জড়িত৷ ই প্ৰেৰণাৰ স্তৰযুক্ত প্ৰকৃতিক আলোকপাত কৰে৷
কৃতিত্ব আৰু প্ৰেৰণাৰ ক্ষেত্ৰত মনোবিজ্ঞানী কেৰল ড্ৱেকৰ মানসিকতাৰ ওপৰত কৰা গৱেষণাই যথেষ্ট আলোকপাত কৰিছে৷ ড্ৱেকে নিৰ্দিষ্ট মানসিকতা, য’ত ব্যক্তিয়ে নিজৰ ক্ষমতা স্থিৰ বুলি বিশ্বাস কৰে আৰু বৃদ্ধিৰ মানসিকতা, যাৰ বৈশিষ্ট্য হৈছে প্ৰচেষ্টা আৰু শিক্ষণৰ জৰিয়তে বিকাশৰ সম্ভাৱনাৰ ওপৰত বিশ্বাস কৰি আগুৱাই যোৱাৰ চেষ্টা কৰে ৷ পিছৰটোৱে স্থিতিস্থাপকতা আৰু প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হ’বলৈ ইচ্ছাক লালন-পালন কৰে, প্ৰেৰণাৰ ওপৰত মানসিকতাৰ পৰিৱৰ্তনশীল শক্তিক উজ্জ্বল কৰি তোলে৷
বিশেষকৈ শৈক্ষিক
দিশত প্ৰেৰণাৰ প্ৰভাৱ স্পষ্ট আৰু অতি প্ৰয়োজনীয়৷ শিক্ষণৰ প্ৰতি প্ৰকৃত আগ্ৰহৰ দ্বাৰা
প্ৰেৰিত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলে অধিক গভীৰতা আৰু অধ্যৱসায় প্ৰদৰ্শন কৰে৷ ইয়াৰ বিপৰীতে প্ৰেৰণাৰ
অভাৱেই উদ্যমহীনতা, উদাসীনতা আৰু শৈক্ষিক প্ৰদৰ্শনৰ মান হ্ৰাস পোৱাৰ কাৰক হিচাপে পৰিগণিত
হয়৷ ইতিবাচক আৰু প্ৰত্যাহ্বানমূলক শিক্ষণ পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰি প্ৰেৰণাক লালন-পালন আৰু
বজাই ৰখাত শিক্ষকসকলে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰে৷
কৰ্মক্ষেত্ৰত ফলপ্ৰসূ নেতৃত্বৰ লগত কৰ্মচাৰীসকলক পৰিচালিত কৰা প্ৰেৰণাদায়ক কাৰকসমূহ বুজি পোৱা আৰু ব্যৱহাৰ কৰাটো জড়িত হৈ থাকে৷ ভিক্টৰ ভ্ৰুমে আলোচনা কৰা প্ৰত্যাশা তত্ত্বই প্ৰচেষ্টা, কৰ্মক্ষমতা আৰু ফলাফলৰ মাজৰ সংযোগৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে৷ এই তত্ত্ব অনুসৰি ব্যক্তিসকলে যেতিয়া বিশ্বাস কৰে যে তেওঁলোকৰ প্ৰচেষ্টাই সফল প্ৰদৰ্শন আৰু বাঞ্ছনীয় পুৰস্কাৰ লাভ কৰিব তেতিয়া সাংগঠনিক লক্ষ্যসমূহক ব্যক্তিগত আকাংক্ষাৰ সৈতে চিনাক্ত আৰু সংহত কৰিলে প্ৰেৰণা আৰু উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি পায়৷
প্ৰেৰণা কোনো স্থিতিশীল শক্তি নহয়; আভ্যন্তৰীণ আৰু বাহ্যিক প্ৰভাৱৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি ই উঠা-নমা কৰে৷ প্ৰেৰণাত থকা বাধাসমূহ চিনাক্ত কৰি অতিক্ৰম কৰাটো ব্যক্তিগত আৰু পেছাদাৰী বিকাশৰ বাবে অতি প্ৰয়োজনীয়৷ বিলম্ব, আত্মসন্দেহ আৰু বাহ্যিক চাপ হৈছে সাধাৰণ প্ৰতিৰোধক যিবোৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ, কামবোৰ পৰিচালনাযোগ্য পদক্ষেপত বিভক্ত কৰা, আৰু সহায়ক পৰিসৰ গঢ়ি তোলা আদি কৌশলৰ জৰিয়তে লাঘৱ কৰিব পাৰি৷
দীৰ্ঘম্যাদী লক্ষ্যৰ ক্ষেত্ৰত স্থায়ী প্ৰেৰণা বজাই ৰখাটো প্ৰত্যাহ্বানজনক৷ মনোবিজ্ঞানী এঞ্জেলা ডাকৱৰ্থে জনপ্ৰিয় কৰা গ্ৰিটৰ ধাৰণাটোৱে বিপৰ্যয়ৰ মাজতো লক্ষ্যত উপনীত হ’বলৈ প্ৰয়োজনীয় অধ্যৱসায় আৰু আৱেগক সামৰি লৈছে৷ এই তত্ত্বমতে ব্যক্তিসকলে স্থিতিস্থাপকতা আৰু নিজৰ লক্ষ্যৰ প্ৰতি অটল দায়ৱদ্ধতা প্ৰদৰ্শন কৰে, প্ৰতিকূলতাৰ সন্মুখীন হৈ প্ৰেৰণাৰ স্থায়ী প্ৰকৃতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে৷
সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক কাৰকসমূহেও প্ৰেৰণাক গঢ় দিয়ে৷ সাংস্কৃতিক আশা, সমাজৰ নীতি-নিয়ম আৰু সমনীয়াৰ প্ৰভাৱে প্ৰেৰণাদায়ক আৰ্হি গঠনত অৰিহণা যোগায়৷ বিভিন্ন পটভূমিৰ ব্যক্তিৰ সৈতে অনুৰণন ঘটা প্ৰেৰণামূলক কৌশল তৈয়াৰ কৰাৰ বাবে সাংস্কৃতিক প্ৰসংগটো বুজাটো অতি প্ৰয়োজনীয়৷
প্ৰেৰণাৰ গুৰুত্বক
অতিৰঞ্জিত কৰিব নোৱাৰি৷ ব্যক্তিগত উৎকৰ্ষ, শৈক্ষিক সফলতা, পেছাদাৰী কৃতিত্ব, আৰু সামগ্ৰিক
মংগলৰ চালিকা শক্তি হৈছে প্ৰেৰণা৷ প্ৰেৰণাৰ প্ৰয়োজনীয়তাক বুজি উঠি, ইয়াক বৃদ্ধি আৰু বজাই ৰাখিবলৈ কৌশল প্ৰয়োগ
কৰা ব্যক্তিসকলে নিজৰ সম্পূৰ্ণ সম্ভাৱনা মুকলি কৰিব পাৰে আৰু সফলতা আৰু পূৰ্ণতাৰ দিশত
যাত্ৰা আগবঢ়াব পাৰে৷ প্ৰেৰণাৰ সফলতাও সেইখিনিতেই৷
ঠিকনা :
উপ সঞ্চালক
ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱন,
নতুন দিল্লী, ফোন নং -৮৮০০৯৪৮৮০৮
