ড০ পোনা মহন্ত
১৯৬১ চন৷ মাহটো পাহৰিছোঁ৷
মেট্ৰিকৰ ৰিজাল্ট ওলাল৷ আশা কৰা মতেই প্ৰথম বিভাগ পালোঁ৷ অৱশ্যে বন্ধু-বান্ধৱ, সহপাঠী
আৰু আত্মীয়সকলে ভবামতে ফলাফল নহ’ল৷ যি হওক, সেই কালত – অৰ্থাৎ আজিৰ পৰা ছটা দশকৰ আগত
– প্ৰথম বিভাগত পাছ কৰাটো লেখৰ কথাই আছিল৷ লেটাৰ নম্বৰ বা শতকৰা ৮০ পোৱাটো সহজ কথা
নাছিল৷ অৱশ্যে অংক, সংস্কৃত আৰু সাধাৰণ বিজ্ঞানৰ দৰে বিষয়ৰ কথা বেলেগ৷ যথেষ্ট ওপৰৰ
বিভাগ পোৱা ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়েও লেটাৰ মাৰ্ক্ছ্ লাভ কৰিব পৰা নাছিল৷ ইংৰাজীত লেটাৰ পোৱাটো
এক প্ৰকাৰৰ দুৰূহ বুলিয়ে ক’ব লাগিব৷ সেই দিনত মেট্ৰিকত ইংৰাজী বিষয়ত তিনিশ নম্বৰৰ তিনিখন
পেইপাৰ আছিল, ঠিক স্নাতক পৰ্যায়ৰ পাঠ্যক্ৰমৰ লেখীয়াকৈ: Prose, Poetry আৰু Grammer
and Composition. মই থাৰ্ড পেইপাৰত ৮০% ৰ ওপৰ পাইছিলোঁ, কিন্তু বাকী দুখনত সেইমতে নোপোৱাৰ
বাবে সামগ্ৰিকভাৱে লেটাৰ মাৰ্ক্ছ্ নহ’লগৈ৷
সেই সময়ত আমাৰ ঘৰৰ
আৰ্থিক অৱস্থাৰ কথা প্ৰসংগক্ৰমে অনেকবাৰ উল্লেখ কৰি আহিছোঁ৷ মেট্ৰিকৰ ফলাফল ওলোৱাৰ
সময়লৈ পূৰ্বৰ অৱস্থা কিছু উন্নত হৈছিল যদিও ভালকৈ ঠন্ ধৰি উঠা নাছিল৷ এতিয়া আমাৰ ঘৰখনৰ
সন্মুখত প্ৰশ্ন হ’ল: মই কোন কলেজত পঢ়িম? তেতিয়া আমাৰ একেবাৰে ওচৰৰ কলেজখন আছিল জয়সাগৰস্থিত
শিৱসাগৰ মহাবিদ্যালয় আৰু তাৰ পৰা কিছু দূৰত্বত যোৰহাটৰ জে.বি. কলেজ৷ শৰৎ দাদাৰ কেইবাজনো
সহকৰ্মী আৰু মোৰ শিক্ষাগুৰুৱে মোক কটন কলেজলৈ পঠোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়া বুলি গম পাইছিলোঁ৷
দাদ দুজনৰো সেইটোৱেই ইচ্ছা৷ মোৰো পূৰ্বৰে পৰা এনে ইচ্ছা আছিল যদিও সময় আহি পোৱাত ঘৰখনৰ
কথা ভাবি কিছু চিন্তিত হ’লোঁ৷ শৰৎ দাদা কলেজৰ শিক্ষক আছিল যদিও সেইকালত কলেজৰ অধ্যাপকৰ
দৰমহা আজিকালিৰ তুলনাত বৰ কম আছিল৷ ডাঙৰ দাদাৰ আয়ো সিমান নিয়মীয়া নাছিল৷ তদুপৰি ঘৰত
বৌ(মা) আৰু দুই দাদাৰ উপৰি বাইদেউ, ভণ্টী আৰু এটা ভাই৷ মই গুৱাহাটীৰ কলেজত পঢ়িবলৈ গ’লে
মোৰ বাবেই দেখোন ভালেমান টকা খৰছ কৰিব লাগিব – এনে এটা ভাবে মনত আমনি দি আছিল৷ শেষত
দাদাহঁতৰ সাহসত কটন কলেজত পঢ়াৰে সিদ্ধান্ত লোৱা হ’ল৷ মই মনে মনে ক্ষীণ আশা এটা কৰিছিলোঁ
– কিবা এটা চৰকাৰী বৃত্তি হয়তো পাবও পাৰোঁ৷
গুৱাহাটীলৈ যোৱাৰ
প্ৰস্তুতি চলোৱা হ’ল৷ কলেজৰ হোষ্টেলত থাকিবলৈ হ’লে বহুত বস্তুৰ প্ৰয়োজন – হ’ল্ড-অল(Hold-all),
টিনৰ ট্ৰাংক, বেগ, লেপ, তুলি, গাৰু, বিচনা চাদৰ আৰু কত কি! তদুপৰি গিলাছ, চামুচ আৰু
এখন ভাতখোৱা কাঁহী৷ পিছৰ বস্তুপদৰ যে প্ৰয়োজন নাছিল, সেই কথা হোষ্টেলত সোমোৱাৰ পাছতহে
জানিব পাৰিছিলোঁ৷ যি হওক, প্ৰথমতে উল্লেখ কৰা বস্তুখিনি নাজিৰাৰ বজাৰতে পোৱা গ’ল৷ তেতিয়ালৈকে
হ’ল্ড-অল কি জনাই নাছিলোঁ, ব্যৱহাৰ কৰাটো বাদেই৷ এইবিধ বেগত বস্তুবোৰ সুমুওৱা আৰু বন্ধাৰো
কেতবোৰ নিয়ম বা কৌশল আছে, যেনে –তুলিখন ভাঁজ দি দীঘলে দীঘলে পাৰি গাৰুটো কোনফালে ৰাখিব
লাগে, লেপখন কেই মোকোট কৰিলে সুবিধা হ’ব, ইত্যাদি৷ এইবোৰ কিটিপ নেজানিলে দুটামান বস্তু
ভৰোৱাৰ পিছতে হ’ল্ড-অলটো ওফন্দি উঠিব৷ প্ৰথম হ’ল্ড-অল বন্ধাত মোক সহায় কৰোঁতাজন আছিল
মাজুদাদা৷ তেওঁ ইতিমধ্যে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ হোষ্টেলত থাকি অহা বাবে এইবোৰ কিটিপ
জানিছিল৷ আজিকালি ল’ৰা-ছোৱালীয়ে এনে হ’ল্ড-অল ব্যৱহাৰ নকৰে বুলি শুনিছোঁ৷ বজাৰত ডাঙৰ
ডাঙৰ বেগ কিনিবলৈ পোৱা যায়, য’ত প্ৰয়োজনীয় বস্তুবোৰ ভৰাই জিপ্ বা চেইনডাল বন্ধ কৰি
দিলেই হ’ল৷
অগতে কৈ আহিছোঁ যে
সেই কালত নাজিৰা হাইস্কুলৰ উজনি অসমৰ ভিতৰতে নাম আছিল৷ প্ৰতিবছৰে মেট্ৰিকত কেইবাজনেও
প্ৰথম বিভাগত পাছ কৰাৰ উপৰি মাজে মাজে দুজন-এজনে ‘ষ্টেণ্ড’ও কৰিছিল, অৰ্থাৎ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ
প্ৰথম দহোটাৰ ভিতৰত স্থান লাভ কৰিছিল৷ আমাৰ বছৰতো দহজনে প্ৰথম বিভাগ পাইছিল৷ এওঁলোকৰ
ভিতৰৰে নাজিৰা নগৰৰ আৰু কাষৰীয়া গাঁৱৰ আমি কেইজনমানে কটন কলেজত পঢ়াৰ লক্ষ্যৰে গুৱাহাটীলৈ
যোৱাৰ সিদ্ধান্ত ল’লোঁ৷
কটনমুখী যাত্ৰা
সেই দিনত ট্ৰেইন
যাত্ৰাৰ বাবে আগতীয়া টিকট কিনাৰ নিয়ম আছিলনে নাই নাজানো৷ আমি কিন্তু তেনে একো কৰা নাছিলোঁ৷
যিমান দূৰ মনত পৰে মোৰ লগৰীয়া কেইজন আছিল নাজিৰাৰ সুশীল আৰু দীন আৰু আমাৰ ঘৰৰ পৰা সামান্য
দূৰৰ মেজেংগাৰ ওচৰৰ যজ্ঞেশ্বৰ৷ গুৱাহাটীমুখী ৰেলত উঠিবলৈ আমি নিজৰ নিজৰ ভাগে গৈ শিমলুগুৰি
জংশ্বনৰ প্লেটফৰ্মত গোট খালোঁগৈ৷ টিকটকেইটা ল’লোঁ৷ তেতিয়াৰ দিনত কাউণ্টাৰৰ ভিতৰফালে
থকা ব্যক্তিজনে এটা বিশেষ যন্ত্ৰত খট্খট্কৈ মাৰি টিকটটো উলিয়ায়৷ পাতল হালধীয়া ৰঙৰ
ডাঠ কাগজৰ আয়তাকাৰ টিকট ঠিক আজিকালি জেপত লৈ ফুৰা সৰু আইডেন্টিটি কাৰ্ডৰ লেখীয়া৷ আবেলি
এটা সময়ত ট্ৰেইন আহি ষ্টেইশ্বনত ৰ’লহি৷ আমি কেউটাই জপিয়াই উঠিলোঁ৷ ইতিমধ্যে যাত্ৰী
আৰু বস্তু-বেহানিৰে কোঠাটো প্ৰায় ভৰি আহিছিল৷ তেতিয়াৰ দিনৰ মিটাৰ গেইজ ট্ৰেইন, ঠাই
কম৷ ইতিমধ্যে ট্ৰেইনখনে দীঘলীয়াকৈ কেইটামান উকি মাৰি ষ্টেইশ্বন এৰিলে৷ আমি কেইটাইও
বস্তুবোৰ যিমান পৰা যায় ঠিক-ঠাক কৰি থৈ যেনে-তেনে ঠাই উলিয়াই কাঠৰ বেঞ্চত বহিলোঁ৷ সেইটো
শ্লিপাৰ কম্পাৰ্টমেণ্ট নহয়; অৰ্থাৎ তাত যাত্ৰী শুব পৰা কোনো ব্যৱস্থা নাছিল৷ তাৰ মানে
বহি বহিয়ে ৪০০-৪৫০ কিলোমিটাৰ দূৰত থকা গুৱাহাটী পাবগৈ লাগিব৷ অৱশ্যে এই কথা লৈ আমি
১৫-১৬ বছৰীয়া চেঙেলীয়া কেইটাই সামান্য চিন্তাও কৰা নাছিলোঁ৷ খিৰিকিৰে বাহৈৰখন চাই চাই
গৈ থাকিম, কথা পাতিম, গান গাম৷ কিমান যে ভাল লাগিব! আমাৰ ট্ৰেইনখন যিহেতু দূৰণীবটীয়া
আছিল, সেয়ে সৰু সৰু ষ্টেইশ্বনবোৰত ৰখোৱা নাছিল৷ মৰিয়নি, ফৰকাটিং আদি কেইঠাইমানত ৰৈ
ৰৈ কেতিয়ানো লামডিং পালেগৈ ধৰিবই পৰা নাছিলোঁ৷ ইতিমধ্যে সৰহভাগ যাত্ৰী বহি বহিয়ে টোপনিয়াই
আছিল৷ ‘লামডিং, লামডিং’ বুলি মানুহে চিঞৰ-বাখৰ কৰা শুনিলোঁ আৰু বাহিৰলৈ চাই প্লেটফৰ্মৰ
লাইটৰ পোহৰত হালধীয়া ৰঙৰ লামডিঙৰ প্ৰকাণ্ড নামফলক দেখিলোঁ৷ লামডিঙতে ভাত-ৰুটি কোনে
কি খা্য় ৰাতিৰ সাজ খাব লাগিব৷ আমাৰ ডবাৰপৰা কোনো কোনো যাত্ৰী নামি গ’ল৷ নোযোৱাবিলাকে
নিশ্চয় ঘৰৰ পৰা লৈ যোৱা বা লগত যোৱা আত্মীয়ই প্লেটফৰ্মৰ দোকানৰ পৰা কিনি অনা খাদ্য
ডবাৰ ভিতৰতে খাব৷ আমাৰ ভাগ্য ভাল আছিল – আমি উঠি যোৱা ডবাটো সেই সময়ৰ লামডিং ষ্টেইশ্বনত
থকা প্ৰধান ৰেষ্টোঁৰাখনৰ প্ৰায় সমুখতে ৰৈছিলহি৷ ইতিমধ্যে আমাৰ কেউটাৰে পেট ভোকত কলমলাইছিল৷
ওচৰতে বহি থকা বয়সিয়াল যাত্ৰীজনক “আমাৰ বস্তুবোৰ চাবচোন দেই, খুৰা” বুলি কৈ কেউটাই
একপ্ৰকাৰ দৌৰি গৈ ৰেষ্টোঁৰাত সোমালোঁগৈ৷ তেনেকৈ ট্ৰেইনৰ কোঠাত কোনো ৰখীয়া নোহোৱাকৈ
বস্তু-বেহানি এৰি থৈ যোৱাটো আজিকালি ভাবিব নোৱৰা কথা৷ ৰেষ্টোঁৰাত গ্ৰাহকৰ ভিৰ হোৱা
বাবে আমি আগতীয়াকৈ মূল্য দি অৰ্ডাৰ দিয়া খাদ্য পোৱা কিছু পলম হৈছিল যদিও আমি সিমান
চিন্তা কৰা নাছিলোঁ৷ শুনিছিলোঁ লামডিঙত ট্ৰেইনৰ কিবা ‘শ্বাণ্টিং’(Shunting) আছে, ইঞ্জিনত
পানী ভৰাব, ইত্যাদি৷ গতিকে কমেও ৪৫ মিনিট –এঘণ্টামান সময় লাগিব৷ পিছে কি হ’ব! আধামান
খাইছিলোঁহে, এনেতে আমাৰ ট্ৰেইনখনে দুটামান ডাঙৰকৈ উকি মৰা শুনিলোঁ৷ ৰে’লখন এৰিবই বুলি
ভাবি আতংকিত হৈ খোৱা আধাতে এৰি থৈ দৌৰি দৌৰি গৈ ঠিক চলো চলো হৈ থকা ৰেলৰ আমাৰ নিৰ্দিষ্ট
কোঠাত উঠোলোঁগৈ৷ লগে লগে ট্ৰেইন চলিল৷ কিছু সময় গৈ থকাৰ পাছত দেখিলোঁ এইখন দেখোন আগৰ
ঠাইত ৰ’লহি, আমাৰ ডবাটোও পূৰ্বৰ দৰে ৰেষ্টোঁৰাখনৰ প্ৰায় মুখেমুখেই৷ তেতিয়াহে বুজিলোঁ
ট্ৰেইনখনে ‘শ্বাণ্টিং’ কৰিছিল; গুৱাহাটীফালৰ এখন এক্সপ্ৰেছ ট্ৰেইন পাৰ হৈ যাবৰ বাবে
আমাৰখনে বাট এৰি দি আন এটা লাইনলৈ গৈ পুনৰ আগৰ প্লেটফৰ্মত ৰৈছিলহি৷ নিজে নিজেই লজ্জিত
অনুভৱ কৰাৰ লগতে আধা খোৱাকৈ এৰি থৈ অহা ভাত, মাছ আৰু আলু ভজাৰ প্লেটখনৰ কথা মনত পৰি
মনটো কেনেবা লাগিছিল৷ লামডিং এৰাৰ পাছত গভীৰ ৰাতি; ৰেল পথৰ দুয়ো কাষেদি ঘোপমৰা আন্ধাৰৰ
ওলোটা দৌৰ৷ সেইকালত আজিৰ দৰে বিজুলী বাতিৰ বাহাৰ নাছিল৷ ইতিমধ্যে আমাৰ সহযাত্ৰীসকলে
যেয়ে যেনেকৈ পাৰে শুই পৰিছিল৷ কোনো কোনোৱে দুখন বেঞ্চৰ মাজৰ ফ্ল’ৰত বা টয়লেটৰ সন্মুখত
থকা খালী ঠাইডোখৰতো কাপোৰ-কম্বল পাৰি মহা আৰামেৰে দীঘল দি নাকেৰে ঘোৰঘোৰাবলৈ ধৰিছিল৷
আমিও বহি বহিয়ে ইটোৱে-সিটোৰ গাত আঁউজি টোপনিয়াই টোপনিয়াই ৰাতিপুৱা কেনেকৈ গুৱাহাটী
ষ্টেইশ্বনৰ প্লেটফৰ্ম পালোঁগৈ গমেই নাপালোঁ৷
কটনৰ ছেকেণ্ড মেছত
সোমালোঁগৈ
তেতিয়াৰ দিনত (১৯৬১
চন) গুৱাহাটীখন আজিৰ তুলনাত এখন সাধাৰণ চহৰ আছিল বুলিয়ে ক’ব পাৰি৷ আমি টালি-টোপোলাৰ
সৈতে ষ্টেইশ্বনৰ বাহিৰলৈ আহি একোখনকৈ ৰিক্সা ল’লোঁ৷ গন্তব্যস্থান কটন কলেজৰ ছেকেণ্ড
মেছ৷ এইখিনিতে এটা কথা ক’ব লাগিব৷ সেই সময়ত গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ স্নাতক পৰীক্ষা
ইতিমধ্যে শেষ হোৱাত সেইসকল আবাসী হোষ্টেল খালী কৰি ঘৰাঘৰি গৈছিল৷ কটনৰ আন আন হোষ্টেলৰ
লগতে ছেকেণ্ড মেছৰো একাংশ খালী হ’ব বুলি আমাৰ অভিভাৱক আৰু শুভাকাংক্ষীসকলে নিশ্চিত
কৰিছিল৷ বৰ্তমান ‘শ্বহীদ ৰঞ্জিত বৰপূজাৰী ছাত্ৰাবাস’ নামে জনাজাত সেই সময়ৰ ছেকেণ্ড
মেছ বা দ্বিতীয় ছাত্ৰাবাসত সাধাৰণতে উজনি অসমৰ ছাত্ৰই স্থান পাইছিল৷ সেয়ে আমি ৱাৰ্ডেনৰ
অনুমতি লৈ অস্থায়ীভাৱে তাতে থিতি লোৱাৰ আশা কৰি আহিছিলোঁ৷ যিহেতু আমি কেইটাই ভাল নম্বৰ
পাই প্ৰথম বিভাগত পাছ কৰি আহিছিলোঁ, সেয়ে এই সুবিধা পাম বুলি একপ্ৰকাৰ নিশ্চিত আছিলোঁ৷
তদুপৰি অস্থায়ীভাৱে দিনচেৰেক থাকিলে স্থায়ীকৈ ‘ছীট’ পোৱাৰো আশা পুহিছিলোঁ৷ হোষ্টেলৰ
তেতিয়াৰ অধীক্ষক (চুপাৰইনটেণ্ডেণ্ট, সকলোৱে চুপাৰ ছাৰ বুলিছিল) ড০ কালীনাথ
শৰ্মা ছাৰে আমাৰ একপ্ৰকাৰ ইণ্টাৰভিউ লৈ মেট্ৰিকৰ ৰিজাল্ট আৰু নম্বৰৰ বিষয়ে নিশ্চিত
হৈহে আৰু সম্পূৰ্ণ অস্থায়ীভাৱে সেই হোষ্টেলত থাকিবলৈ অনুমতি দিছিল৷ যথা সময়ত প্ৰাক্-বিশ্ববিদ্যালয়
শ্ৰেণীত নামভৰ্তিৰ বাবে আৱেদনকাৰী ছাত্ৰসকলৰ সাক্ষাৎকাৰ অনুষ্ঠিত হ’ল৷ সাক্ষাৎকাৰ মানে
মেট্ৰিকৰ ফলাফলৰ প্ৰমাণ পত্ৰ আৰু মূল মাৰ্কশ্বিট পৰীক্ষা কৰি দুই-এটা কথা সোধা৷ মই
বিচৰামতে দুয়োটা পালোঁ – প্ৰাক্বিশ্ববিদ্যালয় বিজ্ঞান শাখা আৰু ছেকেণ্ড মেছৰ ছীট দুয়োটাৰে
বাবে নিৰ্বাচিত হ’লোঁ৷
বিজ্ঞান নে কলা:
দুমোজাত মই
কেৱল আমাৰ দিনতে
নহয়, ইয়াৰ অনেক বছৰৰ আগতো বি.এ.তকৈ বি.এছ্ছি. ডিগ্ৰীটোৰ প্ৰতি পিতৃ-মাতৃ, অভিভাৱক
বা সৰহভাগ ছাত্ৰৰে ধাউতি বেছি আছিল৷ ইয়াৰ মূল কাৰণ বিজ্ঞানৰ প্ৰতি আগ্ৰহ বুলি নিশ্চয়
ক’ব নোৱাৰি৷ চৰকাৰী চাকৰিৰ কথা মনত ৰাখি বা পিছত ডাক্তৰ-ইঞ্জিনীয়াৰ হোৱাৰ আশাতে সৰহভাগ
মানুহে এনে কৰিছিল৷ এই মুহূৰ্তত মনলৈ আহিছে মই জনা একাধিক ব্যক্তিৰ কথা যি পোনতে কলেজত
বিজ্ঞান পঢ়ি পৰৱৰ্তী কালত Artist বা Humanities ৰ ক্ষেত্ৰখনতহে নিজত ভিন্ন কৰ্মৰদ্বাৰা
যশস্যা লভিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ আমাৰ বেলিকাও নাজিৰা হাইস্কুলৰপৰা প্ৰথম বিভাগত প্ৰৱেশিকা
পাছ কৰা প্ৰায় আটাইকেইজনেই বিজ্ঞান শাখাত পঢ়াৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল৷ মোৰ লগত অহা কেইজনৰ
কথা ক’বই নেলাগে৷ কটনত পঢ়িবলৈ হোৱাৰ প্ৰধান লক্ষ্যই আছিল ছায়েন্স পঢ়া৷ মই জনাত ভাল
নম্বৰ লৈ প্ৰথম বিভাগত পাছ কৰি কলা শাখাত পঢ়া এজন আছিল দীননাথ বৰ্মন (বৰ্তমান প্ৰয়াত)৷
দীনৰ কথা আগৰ এটা লেখাত উল্লেখ কৰা হৈছে৷ এতিয়া মই নিজক লৈয়ে সমস্যাত পৰিলোঁ৷ কি পঢ়িম?
কলা নে বিজ্ঞান? ব্যক্তিগতভাৱে মোৰ প্ৰথমটোৰ প্ৰতি দুৰ্বলতা আছিল৷ এই বিষয়ত মোক উপদেশ
দিব পৰা ঘৰৰ মানুহ আছিল এক মাত্ৰ মাজুদাদা শৰৎ মহন্ত৷ তেওঁ কি পৰামৰ্শ দিছিল মনত নাই৷
বোধকৰোঁ মই যি বিষয় ভালপাওঁ বা যি বিষয়ত মোৰ ৰাপ আছে, সেই বিষয় লোৱাৰ কথাহে তেওঁ কৈছিল৷
পিছে কি হ’ব, দুই-এক শুভাকাংক্ষীৰ কথা শুনি, বিশেষকৈ লগৰ সহপাঠী কেইজনৰ উৎসাহজনক কথাক ভোল গৈ, মোৰ মনৰ দোমোজাৰ মাজতে যি
হয় হ’ব বুলি Science ৰ বাবেই এড্মিশ্বন ফৰ্মখন পূৰাই চাব্মিট কৰিলোঁ আৰু সেইমতে নিৰ্বাচিত
হ’লোঁ৷
কলা শাখালৈ গমন
লগৰীয়া কেইজনৰ লেখীয়াকৈ
ময়ো তিনিটা প্ৰধান বিষয় হিচাপে Physics, Chemestry আৰু Mathmatics লৈছিলোঁ; ফৰ্থ চাবজেক্ট
হিচাপে লৈছিলোঁ৷ Anthropology. উল্লিখিত প্ৰধান বিষয় তিনিটাক একেলগে সকলোৱে Royal
combination বুলিছিল৷ আগতে কৈ আহিছোঁ যে অংকত মই ভাল ছাত্ৰ নাছিলোঁ৷ বিজ্ঞানৰ কথাবোৰ
জানিবলৈ সাধাৰণ বিজ্ঞানৰ পাঠ্যপুথিখন মন দি পঢ়িছিলোঁ যদিও ইংৰাজী আৰু কলা বিষয়ৰ প্ৰতি
মোৰ দুৰ্বলতা আছিল৷ কলেজৰ বিজ্ঞান শাখাত নাম ভৰ্তি কৰি মনলৈ ভাব আহিল ভুলেই কৰিলোঁ
নেকি! অংক, পদাৰ্থ বিজ্ঞান, ৰসায়ন বিজ্ঞান কোনো এটা বিষয়তে মন নবহা হ’ল৷ ক্লাছত অন্যমনস্ক
হৈ থকা বাবে অধ্যাপকৰ গালিও খাইছিলোঁ৷ এইদৰে দুমাহমান গ’লেই৷ এদিন কাঢ়া সিদ্ধান্ত ল’লোঁ,
আৰ্টছ্লৈ ট্ৰেন্স্ফাৰ ল’বই লাগিব৷ কিন্তু প্ৰশ্ন হ’ল, ইমান দিনৰ পিছত বিজ্ঞানৰ পৰা
কলা শাখালৈ যোৱাৰ অনুমতি পাম জানো? সেই সময়ত কলেজৰ এনে ধৰণৰ বিদ্যায়তনিক বিষয়ৰ দায়িত্বত
আছিল অধ্যাপক মহেশ ভূঞা ছাৰ৷ ভূঞা ছাৰৰ বিষয়ে নজনা মানুহ আমাৰ শিক্ষিত সমাজত কমেই ওলাব৷
তেখেতৰ স্মৃতিশক্তি ইমান প্ৰখৰ আছিল যে সকলোৱে তেখেতক ‘ইন্চাইক্ল’পীডিয়া’ বুলিছিল৷
ছাৰে তেখেতৰ প্ৰায়বোৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীকে নামেৰে সৈতে চিনি পাইছিল৷ মোৰ পৰিবাৰ আৰতিও পিছলৈ
ছাৰৰ ছাত্ৰী হৈছিল৷ আমি ডিব্ৰুগড় বিশ্ববিদ্যালয়ত থাকোঁতে ভূঞা ছাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ক’ট
নে কাৰ্যবাহী পৰিষদৰ মাননীয় সদস্য আছিল৷ সেই আপাহতে তেখেতে আমাৰ খা-খবৰ লোৱাৰ উপৰি
একাধিকবাৰ আমাৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ চৌহদৰ আৱাসলৈ আহিছিল৷ মহেশ ভূঞা ছাৰৰ বিষয়ে ক’বলৈ হ’লে
সহজে কথাৰ অন্ত নপৰিব৷ সুস্বাস্থ্যৰ অধিকাৰী ছাৰ দীৰ্ঘায়ু লাভ কৰি কেইবছৰমানৰ আগতে
ইহ সংসাৰ ত্যাগ কৰিছে৷
পুনৰ মূল কথালৈ আহোঁ৷
ভয়ে ভয়ে ভূঞা ছাৰক কৰিবলৈ যাওঁতে প্ৰথমতে ছাৰেই সুধিলে: ‘কোৱাচোন কি কথা? তোমাৰ নামটো
কি মহন্ত আছিল৷’ মই একপ্ৰকাৰ আচৰিত হৈ নামটো ক’লো আৰু মোৰ উদ্দেশ্যৰ কথা জনাই লগত লৈ
যোৱা আৱেদন পত্ৰখন আগবঢ়াই দিলোঁ৷ ‘দুই-তিনিমাহ গ’ল৷ এতিয়া পাৰিবা জানো?’ বুলি ছাৰে
সন্দেহৰ চকুৰে মোৰ মুখলৈ চালে৷ তেখেতে হয়তো মোৰ আগ্ৰহ আৰু আকূতিৰ কথা উপলব্ধি কৰিয়ে
আৱেদনখনৰ একাষে ‘এলাউড্’ (allowed) বুলি লিখি দিলে৷ মোৰ হাততে সৰগ ঢুকি পোৱা যেন লাগিল৷
ছাৰক ধন্যবাদসূচক প্ৰণাম জনাই ওলাই আহিলোঁ৷
এইবাৰ মই কটন কলেজৰ
কলা শাখাৰ ছাত্ৰ হ’লোঁ৷ বিষয় ল’লোঁ Economics, History আৰু Political Science. ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ
বাবে আছিল এইটো আৰ্টছৰ Royal Combination! চতুৰ্থ বিকল্প বিষয় হিচাপে পোনতে সংস্কৃত
লৈছিলোঁ৷ তেতিয়াৰ দিনতো খুউব কম ল’ৰাইহে এই বিষয়টো লৈছিল৷ সেয়ে মই সংস্কৃতৰ পাঠ্যপুথি
কিনোতে তেতিয়াৰ লয়াৰ্ছ বুকষ্টলৰ স্বত্বাধিকাৰ দত্তবৰুৱাদেৱে মৰমতে বিনামূলীয়াকৈ কিতাপ
দিছিল৷ কিন্তু কিয় জানো কেইদিনমানৰ পাছতে মোৰ মন সলনি হ’ল৷ সংস্কৃতক বিদায় দি ল’জিক
(Logic) ল’লোঁ৷ অসমীয়া ভাষাৰ সাধাৰণ লেখক হিচাপে সংস্কৃত নপঢ়াৰ বাবে মই এতিয়াও অনুতপ্ত
হওঁ৷
পিছৰ জীৱনলৈ এটা
ভাল শিক্ষা হ’ল৷ মানুহে কোনো গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়ত সিদ্ধান্ত লওঁতে ভাবি-চিন্তি সকলো
দিশ চাইহে ল’ব লাগে৷ পঢ়াৰ বেলিকাও এই কথা প্ৰযোজ্য৷ সন্তান বুজন হোৱাৰ পিছত অভিভাৱক
বা পিতৃ-মাতৃয়ে তেওঁলোকৰ মত বা সিদ্ধান্ত পুত্ৰ-কন্যাৰ ওপৰত জাপি দিব নালাগে৷ মোৰ ক্ষেত্ৰত
অৱশ্যে কথাটো সুকীয়া ৷ সিদ্ধান্ত আছিল মোৰ নিজৰ৷ নিজৰ বিৰুদ্ধেই এই সিদ্ধান্ত লোৱা
হৈছিল৷
শ্ৰদ্ধেয় মহেশ শৰ্মা
ছাৰৰ মহানুভৱতাৰ কথা মই জীয়াই থকালৈকে পাহৰিব নোৱাৰিম৷
(আগলৈ)
